Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άρθρα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άρθρα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Δεκέμβρης των γιορτών

Δεκέμβρης των γιορτών

Από Δεκεμβρίου 01, 2019
decembris-ton-giorton
Photo by Brigitta Schneiter on Unsplash
Ο τελευταίος μήνας του χρόνου ο Δεκέμβρης είναι ο πρώτος του χειμώνα και ένας από τους επτά μήνες που έχουν διάρκεια 31 ημερών. Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό decem, που σημαίνει δέκα, μια που ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος και τελευταίος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου. Όταν αργότερα προσθέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος και έγινε το ημερολόγιο δωδεκάμηνο, ο Δεκέμβρης έχασε τη θέση του, (από δέκατος, δωδέκατος) αλλά διατήρησε το όνομά του. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κόμμοδος θέλησε να τον μετονομάσει σε Αμαζόνιο (προς τιμήν της γυναίκας του) αλλά η ονομασία αυτή δεν επικράτησε. Ο λαός μας τον ονομάζει και «Ασπρομηνά ή χιονιά» αφού από τις 22 του μήνα μπαίνουμε επίσημα στο χειμώνα και ξεκινούν οι χιονοπτώσεις.

Στην αρχαία Ελλάδα ο Δεκέμβρης ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηρίωνα και το πρώτο του μήνα Ποσειδώνα.
Στο βόρειο ημισφαίριο ο μήνας αυτός έχει τις λιγότερες ώρες φωτός σε αντίθεση με το νότιο ημισφαίριο που έχει τις περισσότερες, ενώ ξεκινά την ίδια πάντα μέρα της εβδομάδας που ξεκινά και ο Σεπτέμβρης.

Για το λαό μας είναι ο μήνας των γιορτών όχι μόνο λόγω των Χριστουγέννων αλλά γιατί είναι πολλές οι θρησκευτικές γιορτές κατά τη διάρκειά του, όπως της Αγ. Βαρβάρας στις 4, του Αγ. Νικολάου στις 6, της Αγ. Άννας στις 9, του Αγ. Σπυρίδωνα στις 12, του Αγ. Διονυσίου στις 17 κ.α. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ονομάζεται και «κυρ Λευτέρης» από τη γιορτή του Αγ. Ελευθερίου στις 15, ενώ όπως λέει ο λαός «από του Αγ. Σπυρίδωνα τη γιορτή, η μέρα παίρνει ένα σπυρί» εννοώντας πως μεγαλώνει η διάρκειά της.

Στις αρχές του μήνα, σύμφωνα με τη λαογραφία, που έχουμε τα «Νικολοβάρβαρα» σηματοδοτείται και η έλευση του έντονου κρύου με βροχές ή χιόνια («κάνει νερά και χιόνια» λέει ο λαός μας).

Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως ο Δεκέμβρης είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με τα Χριστούγεννα. Σύμφωνα μάλιστα με τον Πάπα Γρηγόριο τον Α' έγινε μια προσπάθεια από τους Πατέρες της Εκκλησίας να μετατραπούν βαθμιαία οι γιορτές των εθνικών, σε Χριστιανικές γιορτές. Έτσι η 25η Δεκεμβρίου, που ήταν για τη Ρώμη η κεντρική γιορτή των Σατουρναλίων και της γέννησης του «αήττητου ήλιου», ενώ την ίδια μέρα οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν τα Κρόνια (αφιερωμένα στον Κρόνο), τα Διονύσια και τα επιφάνεια του ηλιακού θεού Φοίβου – Απόλλωνα, αντικαταστάθηκε από τη γιορτή της γέννησης του Θεανθρώπου.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πως στη Ρώμη δεν επιτρεπόταν ο χριστιανισμός και έτσι οι πρώτοι χριστιανοί για να εκκλησιάζονται και να τελούν τις θρησκευτικές τους εορτές μαζεύονταν κρυφά στις κατακόμβες. Στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τους διωγμούς αποφάσισαν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου τη μέρα δηλαδή που οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τις δικές τους εορτές (Σατουρνάλια) και για το λόγο αυτό κινδύνευαν λιγότερο να αποκαλυφθούν.

Η 25η Δεκεμβρίου καθιερώνεται για πρώτη φορά στη Ρώμη ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων στα μέσα του 4ου μ. Χ. αιώνα και τον 6ο αι. όπου αυτοκράτορας ήταν ο Ιουστινιανός εξαπλώνεται ο εορτασμός σε όλη την Ανατολή εκτός από την Αρμενία.

Ο εορτασμός των Χριστουγέννων την ίδια μέρα που γιορτάζονταν τα Σατουρνάλια ή τα Κρόνια είχε σαν αποτέλεσμα πολλά έθιμα, θρύλοι όπως των καλικάντζαρων και δοξασίες των αρχαίων εορτασμών, να περάσουν και στη χριστιανική γιορτή και κάποια να διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Εξαιρετικά σημαντικός είναι από αστρονομικής πλευράς ο εορτασμός της 25ης Δεκεμβρίου από τους αρχαίους, αφού ο Ήλιος βρίσκεται στο νοτιότερο ύψος του στις 22 του μήνα. Για έξι μήνες κάθε μέρα χαμηλώνει όλο και περισσότερο στον ουρανό, ανατέλλοντας όλο και αργότερα και δύοντας κάθε μέρα και νωρίτερα. Από τις 22 και μετά ο Ήλιος σιγά – σιγά ανεβαίνει και πάλι στον ουρανό και οι μέρες μεγαλώνουν. Αυτός είναι και ο λόγος που φαίνεται συνεχώς ψηλότερα στον ουρανό τα μεσημέρια. Έτσι ονομάζουμε την 22η Δεκεμβρίου ημέρα της «χειμερινής τροπής του Ήλιου» και μάλιστα επειδή για μερικές μέρες φαίνεται σα να σταματάει (ο Ήλιος) ονομάζεται και «χειμερινό ηλιοστάσιο».

Ο Δεκέμβριος φέρνει μαζί του τη γλυκιά προσμονή των Χριστουγέννων των παιδικών μας χρόνων με τους στολισμούς, τα αμέτρητα φωτάκια, τα χριστουγεννιάτικα δέντρα και τα παραδοσιακά γλυκά. Φέρνει μαζί του και την ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στους αδύναμους και τους λιγότερο τυχερούς και κάνει όλους περισσότερο παιδιά!

Αυτό το μήνα, κοιτάζοντας περισσότερο τους ανθρώπους στα μάτια και στη ψυχή, ας εκμεταλλευτούμε όλοι τη γιορτινή ατμόσφαιρα για να δώσουμε χαρά και χαμόγελο σε όσους το έχουν ανάγκη!
Να έχετε όλοι ένα ολόφωτο, χαρούμενο, γιορτινό μήνα!!



Πηγές πληροφοριών: sansimera.gr, wikipedia.org
Κείμενο: to e-periodiko mas


[ Διαβάστε περισσότερα ]
to e-periodiko mas
8 Σχόλια
Το πιο επικίνδυνο παρασιτοκτόνο απειλεί την παγκόσμια υγεία

Το πιο επικίνδυνο παρασιτοκτόνο απειλεί την παγκόσμια υγεία

Από Νοεμβρίου 16, 2019
to-pio-epikindino-parasitoktono-apeilei-tin-pagosmia-ygeia
photo by Michael Longmire on unsplash
Οι αόρατοι εχθροί της ανθρώπινης υγείας είναι και οι πιο επικίνδυνοι! Ο λόγος προφανής αφού δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε με πιο τρόπο έχουν παραχθεί ή αναπτυχθεί τα τρόφιμα που καταλήγουν στο πιάτο μας.

Συχνά χρησιμοποιούνται μέθοδοι που δεν είναι αποδεκτοί από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα, αλλά συνεχίζουν να δουλεύουν με την ανοχή των κυβερνήσεων.

Ο χλωροπυριφός (chlorpyrifos) είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα παρασιτοκτόνα που υπάρχουν. Αποτελεί ίσως το πιο βρώμικο μυστικό της χημικής βιομηχανίας και, ενώ είναι σε υψηλές πωλήσεις παγκοσμίως, έχει καταφέρει να μένει εκτός δημοσιότητας η χρήση του. 

Το συγκεκριμένο φάρμακο συνδέεται με καρκίνο, εγκεφαλικές βλάβες σε βρέφη και διαταραχές του νευρικού συστήματος. Σύμφωνα με δημοσιεύματα προέρχεται από νευροτοξίνες που εφηύραν οι Ναζί. Μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικό αλλά ανήκει στην κατηγορία των χημικών που σχεδιάστηκαν ως νευροπαραλυτικά αέρια έχοντας καταστρεπτική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.

Το Time αναφέρει: "Σε μία από τις μεγαλύτερες μελέτες που εξετάζουν τις πιθανές επιδράσεις της έκθεσης σε φυτοφάρμακα σε ακόμα αναπτυσσόμενα έμβρυα και νεογνά, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η έκθεση στα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο διαταραχής του φάσματος του αυτισμού. Στη μελέτη που έγινε οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που ήταν έγκυες και ζούσαν σε ακτίνα 2.000 μέτρων από μια περιοχή υψηλού ψεκασμού ήταν από 10% έως 16% πιθανότερο να έχουν παιδιά διαγνωσμένα με αυτισμό, από τις γυναίκες που ζούσαν σε μέρη μακρύτερα από τις περιοχές, που ψεκάστηκαν. Οι ερευνητές εξέτασαν τον ψεκασμό 11 δημοφιλών φυτοφαρμάκων, όπως το chlorpyrifos, το diazinon και το permethrin (συχνά χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των κροτώνων). Όταν εξέτασαν τις διαγνώσεις της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού που έρχονταν επίσης με διανοητικές αναπηρίες, βρήκαν κατά μέσο όρο 30% υψηλότερα ποσοστά σε παιδιά που εκτέθηκαν στα φυτοφάρμακα ενώ ήταν ακόμα στη μήτρα. Η έκθεση κατά το πρώτο έτος της ζωής αύξησε τον κίνδυνο αυτισμού έως και κατά 50% σε σύγκριση με εκείνους που δεν εκτέθηκαν σε ορισμένα φυτοφάρμακα."

Οι επιστήμονες αναφέρουν χαρακτηριστικά: "Ελπίζουμε ότι αυτά τα ευρήματα θα κάνουν κάποιους πολιτικούς ιθύνοντες να σκεφτούν αποτελεσματικά μέτρα πολιτικής δημόσιας υγείας για την προστασία των πληθυσμών που μπορεί να είναι ευάλωτοι και που ζουν σε περιοχές που θα μπορούσαν να τους βάλουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο", λέει. «Η ευαισθητοποίηση του κοινού μπορεί να είναι ο τρόπος για την τελική αλλαγή των πρακτικών και των γεωργικών πολιτικών".

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Εuobserver.com η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δήλωσαν δημόσια ότι η παρούσα έγκριση δεν θα πρέπει να ανανεωθεί. Ωστόσο, η τελική απόφαση που έχει προγραμματιστεί για το Δεκέμβριο δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη. το chlorpyrifos έχει εγκριθεί σε επίπεδο ΕΕ από το 2005, αν και οι επικίνδυνες επιπτώσεις του ήταν γνωστές και τεκμηριωμένες ήδη από το 2000.
Η χρήση του chlorpyrifos απαγορεύεται σε οκτώ κράτη μέλη αλλά έχει καταχωρηθεί για χρήση στις 20.

Λόγω της απουσίας ενδοκοινοτικών ελέγχων στα εμπορεύματα - και λόγω εισαγωγών από τρίτες χώρες - τα φρούτα, τα λαχανικά, το ρύζι και τα μπαχαρικά που περιέχουν chlorpyrifos πωλούνται και καταναλώνονται σε όλη την Ευρώπη.

Από την έρευνα προέκυψε ότι τα δείγματα τροφίμων ελέγχονται τακτικά για αποδεκτά επίπεδα καταλοίπων από τις εθνικές αρχές αλλά μόνο μετά τη διανομή των τροφίμων.

Σε πολλές περιπτώσεις έχει ήδη πωληθεί και καταναλωθεί.

Το εύλογο ερώτημα που τίθεται μετά από όλα αυτά είναι πώς μπορούμε εμείς να προφυλαχτούμε ή να κάνουμε κάτι. Κάλλιστα θα μπορούσαμε παραμένοντας ψύχραιμοι, να παρακολουθούμε τις εξελίξεις μέσω των δημοσιευμάτων. Όμως μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω μέσω της παγκόσμιας διαδικτυακής ψηφοφορίας. Εμείς επιλέγουμε...





[ Διαβάστε περισσότερα ]
to e-periodiko mas
8 Σχόλια
Ο Νοέμβρης των πεφταστεριών

Ο Νοέμβρης των πεφταστεριών

Από Νοεμβρίου 01, 2019
Photo by Robson Hatsukami Morgan on Unsplash
Ο τελευταίος μήνας του Φθινοπώρου κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο, έχει τριάντα ημέρες. Ξεκινά κάθε χρόνο την ίδια μέρα που ξεκινά ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος εκτός από τις δίσεκτες χρονιές. Στην αρχαιότητα οι Πλειάδες το πανέμορφο αυτό ανοιχτό αστρικό σμήνος που σήμερα το ξέρουμε όλοι με την ονομασία Πούλια, όταν έδυε αμέσως μετά την ανατολή του Ήλιου στα μέσα του μήνα, σηματοδοτούσε την αλλαγή του καιρού και την έλευση κρύου. Έτσι οι γεωργοί έσπευδαν να ολοκληρώσουν τη σπορά των χωραφιών και οι κτηνοτρόφοι να κατέβουν στα χειμαδιά.
Η παροιμία «Στις δεκαφτά ή στις δεκοχτώ πέφτει η Πούλια στο γιαλό, και πίσω παραγγέλνει: μήτε τσομπάνος στα βουνά, μήτε γεωργός στους κάμπους» είναι χαρακτηριστική.

Η ημέρα της γιορτής του Αγίου Μηνά (11 Νοεμβρίου) είναι για το λαό ορόσημο της έλευσης κρύου και η γιορτή του Αγίου Ανδρέα (30 Νοεμβρίου) ο καιρός είναι χειμωνιάτικος και το κρύο αντριεύει. Στο λαό μας ο Νοέμβρης είναι γνωστός και με το όνομα «Ανακατωμένος» επειδή ο καιρός είναι ακατάστατος και Σποριάς ή Μεσοσπορίτης γιατί τότε σπέρνονται τα δημητριακά.

Ο μήνας αυτός είναι κυρίως συνδυασμένος με το μάζεμα της ελιάς, όπου παλιότερα οι γυναίκες με καλάθια μάζευαν μια – μια τις ελιές και οι μαζωχτάδες ράβδιζαν τα κλαδιά για να μαζέψουν τον καρπό, σύμφωνα και με τον Νίκο Ψιλάκη δημοσιογράφο και συγγραφέα (Μάστερ Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας),

Γνωστότερη από τις γιορτές του μήνα είναι η εορτή των Ταξιαρχών Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8, γι’ αυτό και σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας ο Νοέμβρης ονομάζεται και ΑΪ – Ταξιάρχης ή Αρχαγγελίτης. Σύμφωνα με τον δρ. Γ. Αικατερινίδη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θεωρείται και ως ο ψυχοπομπός άγγελος γι’ αυτό σε κάποιες περιοχές της χώρας, ενώ κάθε βράδυ άφηναν τα παπούτσια τους έξω από το σπίτι για να μην λερώσουν, την παραμονή της γιορτής του οι πιστοί έπαιρναν τα παπούτσια τους μέσα στο σπίτι, για να μην τα δει ο αρχάγγελος και τους πάρει πριν την ώρα τους.

Στις 14 Νοεμβρίου είναι η γιορτή του Αγ. Φιλίππου που ήταν φτωχός γεωργός ο οποίος δούλευε ολημερίς στο χωράφι του. Όταν γύρισε το βράδυ στο σπίτι του έσφαξε το μοναδικό βόδι που είχε και το κρέας του το μοίρασε στους συγχωριανούς του για να «αποκρέψουν» να ξεκινήσουν δηλαδή μετά την κατανάλωση του κρέατος τη Νηστεία για τα Χριστούγεννα. Όταν όμως ξύπνησε την επόμενη μέρα, βρήκε το ζώο του ολοζώντανο από θαύμα και επειδή ήταν αγαθός άνθρωπος όταν πέθανε άγιασε και η μέρα της γιορτής του σηματοδοτεί από τότε τη νηστεία των Χριστουγέννων, όπως αναφέρει ο κ. Γ. Αικατερινίδης.

Στις 25 του μήνα έχουμε τη γιορτή της Αγ. Αικατερίνης η οποία υπήρξε γυναίκα σπάνιας σοφίας και ομορφιάς. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στα χρόνια του Μαξιμιλιανού και όπως αναφέρει η εκκλησιαστική παράδοση η Αικατερίνη μετέστρεψε στον χριστιανισμό πολλούς φιλόσοφους και κρατικούς αξιωματούχους της εποχής της αλλά και άλλους επιφανείς σε σημείο που εξόργισε τον αυτοκράτορα ο οποίος και διέταξε τον βασανισμό και τον αποκεφαλισμό της.

Στις 21 Νοέμβρη γιορτάζουμε τα Εισόδια της Θεοτόκου, μιας γιορτής που καθιερώθηκε τον 8ο αιώνα μ. Χ σύμφωνα με τον κ. Σ. Αγουρίδη. Η παράδοση αναφέρει πως οι γονείς της Παναγίας την πήγαν στο Ιερό των Ιεροσολύμων όταν εκείνη ήταν τριών χρόνων και την αφιέρωσαν στο Θεό. Εκεί την υποδέχτηκε ο Ζαχαρίας (ιερέας, πατέρας του Ιωάννη του Προδρόμου) την εισήγαγε στο Ιερό και παρέμεινε εκεί μέχρι τα δεκατέσσερα της χρόνια.

Στα μέσα του Νοεμβρίου κάνει την εμφάνισή της η «βροχή των Λεοντιδών». Πρόκειται για ένα ετήσιο φαινόμενο όπου δεκάδες φωτεινά πεφταστέρια στολίζουν τον ουρανό δημιουργώντας μια βροχή διαττόντων αστέρων, που ονομάζεται έτσι επειδή τα σωματίδια αυτά προέρχονται από την κατεύθυνση του αστερισμού του Λέοντα και τα αφήνει πίσω του ο κομήτης Τέμπλ – Τάλ. Αυτό που συμβαίνει είναι στην ουσία μια «αστρική συνάντηση», καθώς η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και σε συγκεκριμένη τροχιά γύρω από τον Ήλιο, κάθε Νοέμβρη συναντά το σύννεφο των σωματιδίων του κομήτη Τεμπλ – Ταλ, που όπως είναι μαζεμένα σε ομάδες, τέμνουν την τροχιά της Γης η οποία πέφτει πάνω στο σύννεφο αυτό. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια τα οποία είναι εξαιρετικά ελαφρά (μόλις ένα γραμμάριο) χτυπούν τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης και αναφλέγονται. Αυτή η ανάφλεξη ιονίζει τα γύρω στρώματα της ατμόσφαιρας σχηματίζοντας μια φωτεινή σφαίρα η οποία κινείται με ταχύτητα 30 – 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και εμείς τη βλέπουμε από τη Γη ονομάζοντάς τη πεφταστέρι.

Αν μάλιστα έχει προηγηθεί η διέλευση κάποιου κομήτη, τότε τα πεφταστέρια μπορεί να ξεπεράσουν και τα χίλια ανά ώρα και τότε η «βροχή» ονομάζεται «καταιγίδα», με τη μεγαλύτερη να έχει καταγραφεί στις 12 προς 13 Νοεμβρίου του 1833 και να αναφέρεται ως «Καταιγίδα των Λεοντιδών». Ένας ιστορικός το 1878 τη θεώρησε ως ένα από τα 100 πιο σημαντικά γεγονότα του αιώνα, ενώ υπάρχουν πολλές ξυλογραφίες που έχουν απεικονίσει το γεγονός. Δεν είναι λίγοι οι κοινωνιολόγοι που σ’ αυτό το ουράνιο φαινόμενο έχουν αποδώσει την εξάπλωση της θρησκομανίας που επηρέασε τα επόμενα χρόνια την κοινωνική εξέλιξη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Όπως κι αν έχει το θέαμα είναι υπέροχο, γι' αυτό μην ξεχάσετε να το απολαύσετε (αν ο ουρανός είναι καθαρός) στα μέσα του μήνα. Έχετε το νου σας από τις 12 ως τις 17.

Να έχετε ένα υπέροχο μήνα με πολλά φωτεινά αστέρια στο διάβα σας!



πηγές πληροφοριών: wikipedia.org, dogma.gr
κείμενο: to e-periodiko mas
[ Διαβάστε περισσότερα ]
to e-periodiko mas
14 Σχόλια
Η Ελλάδα στα 1950 - 1960

Η Ελλάδα στα 1950 - 1960

Από Οκτωβρίου 18, 2019
Παιδιά. Ελλάδα, γύρω στα 1960 Πέτρος Μπρούσαλης. Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη
Η δεκαετία αυτή χαρακτηρίζεται από τα αποτέλεσμα των δεινών που υπέστη η χώρα από τον πρώτο διχασμό και τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι τη λήξη του Εμφυλίου το 1949.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος όπως είναι φυσικό, διέκοψε κάθε διαδικασία «ανάπτυξης» της προπολεμικής ελληνικής οικονομίας αφήνοντας πίσω του μια κατεστραμμένη Ελλάδα. Ο τερματισμός του Εμφυλίου, που με τη σειρά του είχε φέρει μεγάλα δεινά και το διχασμό της κοινωνίας, ξεκινά μια φάση «επούλωσης».

Ξεκινά με την ίδρυση δύο μεγάλων δημόσιων επιχειρήσεων, του ΟΤΕ το 1949 και της ΔΕΗ το 1950, που βοηθούν στην ανάπτυξη της οικονομίας, τα επόμενα χρόνια.

Είναι η δεκαετία της μεγάλης κοινωνικής και πολιτιστικής αναταραχής. Θεωρείται, από πολλούς ιστορικούς, ως μια περίοδος αμφισβήτησης και αντικομφορμισμού με πρωτοστάτη τη νεολαία. Τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις περιλαμβάνονται στα δέκα αυτά χρόνια, το 1951, 1952,1956 και 1958, ενώ στις 5 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου συλλαμβάνεται ο Μανόλης Γλέζος με την κατηγορία της κατασκοπείας. Ένα χρόνο αργότερα το 1959 δικάζεται από Στρατοδικείο μαζί με άλλα στελέχη του ΚΚΕ και καταδικάζεται σε πενταετή φυλάκιση. 

Η οδός Πανεπιστημίου. Αθήνα, 1951 Νικόλαος Τομπάζης - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη

Η ευαισθητοποίηση των ομάδων, η ροκ μουσική αλλά και οι εναλλακτικοί τρόποι ζωής δημιούργησαν αυτό που ονομάζεται «αντικουλτούρα» της δεκαετίας του ’60 και ίσως αυτός είναι ο κύριος λόγος που έγινε συνώνυμη με όλους τους νέους, τις πνευματικές διεργασίες, το ριζοσπαστισμό και τα ανατρεπτικά γεγονότα, παγκοσμίως.

Οι περισσότερες από τις βιομηχανικές μονάδες που δημιουργούνται στις αρχές της δεκαετίας του ’50 αποτελούν επενδύσεις του Δημοσίου, λειτουργούν με προνομιακούς όρους και καταλαμβάνουν σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην αγορά. Έτσι θεσπίζονται ευνοϊκές διατάξεις για την ίδρυση ναυπηγείων σε ολόκληρη τη χώρα, δίνονται κίνητρα για βιομηχανίες εκτός του λεκανοπεδίου της Αττικής, αλλά και στη Β. Ελλάδα. Όμως η χώρα αντιμετώπιζε νομισματική αστάθεια, μεγάλη δημοσιονομική πίεση και σοβαρά προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών. Ήταν εξαρτημένη από την ξένη βοήθεια και τις εισαγωγές, ακόμη και για την καθημερινή διατροφή των κατοίκων.

Γερανοί και φορτηγά πλοία. Πειραιάς, 1951 Νικόλαος Τομπάζης - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη

Εμφανίζονται τα πρώτα εργοστάσια ζάχαρης, τα φωσφορικά λιπάσματα, η ΕΣΣΟ Πάπας, η Πεσινέ καθώς και βιομηχανικά συγκροτήματα μεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Για το σκοπό αυτό ιδρύεται και ο Οργανισμός Χρηματοδότησης Οικονομικής Ανάπτυξης, δικαιοδοσία που αργότερα αναλαμβάνει η ΕΤΒΑ. Την ίδια στιγμή αρχίζει μια προσπάθεια οργανωμένης τουριστικής ανάπτυξης από την Εθνική Τράπεζα και τον ΕΟΤ. Ραγδαία είναι και η ανάπτυξη της ναυτιλίας με ανασυγκρότηση του εμπορικού στόλου, ενώ επαναλειτουργεί η ΔΕΘ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, στη διάρκεια της περιόδου 1951-1960, οι Έλληνες εκθέτες στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης κυμάνθηκαν μεταξύ 300 και 488, ενώ οι εκθέτες του εξωτερικού μεταξύ 463 και 1.826. Στην προαναφερόμενη δεκαετία, η Γερμανία κατείχε τα πρωτεία στις ανεπίσημες συμμετοχές του εξωτερικού και ακολουθούσαν η Βρετανία, η Ιταλία και η Γαλλία. 

Το οδικό δίκτυο της χώρας είναι σε κακή κατάσταση και έτσι ξεκινά σιγά – σιγά η ασφαλτόστρωσή του. Οι γειτονιές βέβαια παρέμεναν με χωματόδρομους που έπνιγαν στη σκόνη ή τη λάσπη τους κατοίκους ανάλογα με την εποχή. 

Χωρικός ταΐζει γαλοπούλες. Μαρούσι, 1951 Νικόλαος Τομπάζης - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη
Ο κόσμος αρχίζει να αλλάζει. Οι πόλεμοι, οι στερήσεις και οι κακουχίες των προηγούμενων δεκαετιών δημιουργούν την ανάγκη για μια καλύτερη ζωή, κάνοντας τους ανθρώπους να έχουν όνειρα και επιθυμίες. Ολόκληρη η κοινωνία στα μεγάλα αστικά κέντρα Αθήνας – Θεσσαλονίκης ζει στο ρυθμό της «Αντιπαροχής». Το αμερικάνικο όνειρο εισβάλλει στην ελληνική κοινωνία και για πολλούς έγινε ανάγκη για ένα διαφορετικό τρόπο ζωής.

Τα πρώτα τρόλεϊ με ένστολους οδηγούς και εισπράκτορες κάνουν την εμφάνισή τους ενώ γεμίζουν οι δημόσιοι χώροι από ταμπέλες στην καθαρεύουσα για μεγαλύτερο καθωσπρεπισμό, σε μια εποχή που το μορφωτικό επίπεδο ήταν ιδιαίτερα χαμηλό και για πολλούς οι ταμπέλες αυτές είχαν άγνωστο και ακατανόητο περιεχόμενο.

Τα μεταναστευτικά ρεύματα προς Ευρώπη αλλά κυρίως προς Αμερική είναι έντονα. Με πληθυσμό 9.600.000 κατοίκων, μετανάστευσαν αυτή τη δεκαετία 173.000 περίπου Έλληνες, κυρίως προς τις Hνωμένες Πολιτείες της Aμερικής, αναζητώντας καλύτερη τύχη.

Τα παιδιά μεγάλωναν ως παιδιά, με ατέλειωτο παιχνίδι στις αλάνες και στα προαύλια των σχολείων. Τα πιο αγαπημένα ομαδικά παιχνίδια της εποχής ήταν η τυφλόμυγα, το περνά – περνά η μέλισσα, το μπιζ, τα πεντόβολα, τα μήλα, το δαχτυλίδι, η κολοκυθιά, το ένα λεπτό κρεμμύδι και η αμπάριζα. Φυσικά το πιο αγαπημένο των αγοριών ήταν το ποδόσφαιρο ή καλύτερα η μπάλα. Πολλά τζάμια αλλά και γλάστρες υπέφεραν από τις δυνατές μπαλιές των πιτσιρικάδων της εποχής. 

Θερισμός. Άγιος Στέφανος, 1958 Νικόλαος Τομπάζης - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη
Οι κούνιες υπήρχαν σε κάθε σπίτι με δέντρο στην αυλή του, ήταν φτιαγμένες από ξύλο και χοντρό σκοινί και ήταν πόλος έλξης όλων των παιδιών της γειτονιάς. Τότε τα παιδιά έβγαιναν στο δρόμο και έβρισκαν παρέα για παιχνίδι, ξεκινούσαν με κρυφτό ή κυνηγητό μέχρι να μαζευτούν όλα και μετά ξεκινούσαν τα πιο οργανωμένα παιχνίδια.

Τα παιδικά βιβλία, τα παραμύθια και τα εικονογραφημένα κόμικς είχαν κερδίσει την προτίμηση των παιδιών της εποχής με ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους να καταλαμβάνουν οι μύθοι του Αισώπου. Τα παιδικά λογοτεχνικά βιβλία που περνούσαν στιγμές μεγάλης δόξας, ήταν χωρισμένα σε αμιγώς λογοτεχνικά, σε σχολικά και σε βιβλία γνώσεων. Όλα όμως μιλούσαν τη δημοτική, τη γλώσσα της καθημερινότητας.

Ο Γιώργος Θαλάσσης, ο Μικρός Ήρωας, ο Σπίθας, ο Σεραφίνο, ο Τιραμόλα ήταν μερικοί από τους αγαπημένους και αγέραστους ήρωες των παιδικών περιοδικών που λάτρευαν τα παιδιά για δύο δεκαετίες τουλάχιστον.

Η γυναίκα της δεκαετίας του ’60 αλλάζει όψη. Σ’ αυτό βοηθά πολύ η μόδα που είναι πιο κολακευτική καθώς οι γραμμές των ρούχων ακολουθούν το κορμί τονίζοντας το στήθος, τη μέση και την περιφέρεια. Το μάκρος του φορέματος κυμαίνεται από τη μέση της γάμπας ως ακριβώς κάτω από το γόνατο και δίνεται έμφαση στα αξεσουάρ όπως μαντίλια, γυαλιά, μπιζού, τσάντες και καπέλα.

Η πρώτη ελληνίδα βουλευτής περνά το κατώφλι της Βουλής των Ελλήνων και ορκίζεται το 1953. Είναι η Ελένη Σκούρα.

Η κοσμική ζωή χαρακτηρίζεται από μουσελίνα και σμόκιν, δεξιώσεις, τένις και ιππικό όμιλο για την υψηλή κοινωνία και από βόλτες με παγωτό χωνάκι, ηλιόσπορους και πασατέμπο, λούνα παρκ για τους υπόλοιπους. Αγαπημένη έξοδος για το Σαββατόβραδο ο κινηματογράφος με τις ασπρόμαυρες ταινίες και τους αστέρες έλληνες και ξένους. Η Μελίνα Μερκούρη, η Έλλη Λαμπέτη, η Κατίνα Παξινού, η Ειρήνη Παπά, η Λιζ Τέιλορ, η Μέρλιν Μονρό, η Σοφία Λόρεν, η Τζίνα Λολομπρίτζιτα, η Μπριζίτ Μπαρντό κ.α. γίνονται οι προσωπικότητες που λάμπουν τόσο στην οθόνη, όσο και εκτός αυτής.

Διερχόμενη αμαξοστοιχία. Νομός Έβρου, 1955 Ιωάννης Λάμπρος - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη
 
Στη δεκαετία αυτή συνυπάρχουν τρεις λογοτεχνικές γενιές. Η γενιά του ’30, η πρώτη μεταπολεμική γενιά και η δεύτερη μεταπολεμική γενιά.

Η γενιά του ‘30 με τους ποιητές Γιώργο Σεφέρη («Κύπρον ου μ’ εθέσπισε…» 1955), Ανδρέα Εμπειρίκο («Ενδοχώρα» 1954), Νίκο Εγγονόπουλο («Εν Ανθηρώ Ελληνι Λόγω», 1957), Οδυσσέα Ελύτη («Το άξιον εστί», 1959) με τον πεζογράφο Νίκο Καζαντζάκη («Ο καπετάν Μιχάλης», 1953, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» 1954, «Ο τελευταίος πειρασμός» 1955, «Ο Φτωχούλης του Θεού» 1956, καθώς και τους Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, Γιώργο Θεοτοκά, Μ. Καραγάτση, Άγγελο Τερζάκη, Στράτη Μυριβήλη, Μενέλαο Λουντέμη, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Γιάννη Σκαρίμπα, που μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια έδωσαν κάποια από τα καλύτερα έργα τους. Στην ίδια χρονική περίοδο δημοσιεύουν συλλογές τους οι ποιητές Γιάννης Ρίτσος, Ζωή Καρέλλη, Γιώργος Θέμελης, Νικηφόρος Βρεττάκος κ.α.

Την πρώτη μεταπολεμική γενιά, αποτελούν πνευματικοί άνθρωποι αρκετοί από τους οποίους έλαβαν μέρος στην Αντίσταση και διώχθηκαν κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο. Οι περισσότεροι ήταν γεννημένοι μεταξύ του 1910 και του 1930 και τη δεκαετία 50 – 60 εξέδωσαν μερικά από τα καλύτερα έργα τους. Ανάμεσά τους βρίσκουμε το Μανόλη Αναγνωστάκη, την Ελένη Βακαλό, το Γιώργο Γεραλή, το Στέλιο Γεράνη, το Γιάννη Δάλλα, το Νίκο Καρούζο, το Μιχάλη Κατσαρό, το Θανάση Κωσταβάρα, το Μίλτο Σαχτούρη, τον Τάκη Σινόπουλο, τον Αλέξανδρο Κοτζιά, το Νίκο Κάσδαγλη, το Στρατή Τσίρκα, το Σπίρο Πλασκοβίτη, τη Γαλάτεια Σαράντη, το Νίκο Καχτίτση και άλλους.

Τη δεύτερη μεταπολεμική γενιά, που συνυπήρχε με την πρώτη και τη γενιά του ’30, εκπροσωπούν οι Ντίνος Χριστιανόπουλος, Κική Δημουλά, Βύρων Λεοντάρης, Γιάννης Νεγρεπόντης, Βασίλης Βασιλικός, Γιώργος Χειμωνάς κ.α.

Τη δεκαετία του ’60 ανθεί το λαϊκό τραγούδι, το θέατρο και ο κινηματογράφος. Για να μην κουραστείτε όμως, αυτά θα τα πούμε αναλυτικότερα, σε επόμενες αναρτήσεις.



πηγή πληροφοριών: antitetradia.gr, tovima.gr και το βιβλίο "Η γειτονιά μας η παλιά" των Γιάννη και Νάντιας Σαραντόπουλου, από τις εκδόσεις Σαββάλα.

Κείμενο: to e-periodiko mas

Φωτογραφίες από: benaki.org
[ Διαβάστε περισσότερα ]
to e-periodiko mas
13 Σχόλια
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)

find "to e-periodiko mas" on instagram