Η δεκαετία του 1950 για την Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε από πολλούς, η δεκαετία της ανάπτυξης, που την περιγράφουν ως το ελληνικό οικονομικό θαύμα, αφού ο μέσος όρος της ανάπτυξης αυτής, κυμαινόταν γύρω στο 7% και ήταν δεύτερος στον κόσμο μετά από αυτόν της Ιαπωνίας.

Σε μια ταραγμένη πολιτικά εποχή με νωπές τις μνήμες του εμφυλίου, τα έκτακτα δικαστήρια, τις εκτοπίσεις αριστερών πολιτών στη Μακρόνησο, η Ελλάδα προσπαθεί να σταθεί σιγά σιγά στα πόδια της. Πολλοί άνθρωποι της τέχνης και του πνεύματος "φιλοξενήθηκαν" στη Μακρόνησο, όπως ο Γ. Ρίτσος, ο Μ. Κατράκης, ο Τ. Λειβαδίτης, ο Μ. Λουντέμης, ο Μ. Θεοδωράκης, ο Γ. Μπιθικώτσης, ο Ν. Καρούζος, ο Ν. Κούνδουρος κ.α.


Είναι η εποχή που ιδρύονται δύο μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις του ΟΤΕ το 1949 και της ΔΕΗ το 1950. Στήνονται οι πρώτες βιομηχανικές μονάδες οι οποίες αποτελούν επενδύσεις του Δημοσίου, λειτουργούν με προνομιακούς όρους και καταλαμβάνουν σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην αγορά. Δίνονται επίσης κίνητρα για βιομηχανίες εκτός Αττικής και κυρίως στη Β. Ελλάδα. Έτσι εμφανίζονται τα πρώτα εργοστάσια ζάχαρης, φωσφορικών λιπασμάτων, η ΕΣΣΟ Πάπας, η Πεσινέ καθώς και βιομηχανικά συγκροτήματα μεταποίησης αγροτικών προϊόντων.


Όμως για τους περισσότερους είναι η δεκαετία της μετανάστευσης, παρά τα όσα αναφέραμε παραπάνω. Χιλιάδες έλληνες πήραν το δρόμο της ξενιτιάς για Γερμανία, Βέλγιο, ΗΠΑ, Αυστραλία και άλλες χώρες. Τα καράβια και τα τραίνα έφευγαν ασφυκτικά γεμάτα από ανθρώπους, που αναζητούσαν καλύτερη ζωή.


Χαρακτηριστικό στοιχείο της δεκαετίας αυτής, η ανακατασκευή των ελληνικών πόλεων και η υψηλή οικοδομική δραστηριότητα στα μεγάλα αστικά κέντρα, που αντικατέστησε τις μονοκατοικίες και τα χαμηλά κτίρια με απρόσωπες τσιμεντένιες πολυκατοικίες. Ο κόσμος κυνηγά το καινούργιο θέλοντας να αφήσει πίσω του κάθε τι, που θύμιζε τον πόλεμο  και τον σπαραγμό που προηγήθηκε. Οι έλληνες στις επαρχιακές πόλεις και τα χωριά, μοιάζουν να ζουν σε άλλο αιώνα με σχεδόν πρωτόγονες συνθήκες ακόμα και γι' αυτή την εποχή. Οι μικρασιάτες πρόσφυγες ζουν σε καταλύματα από τσίγκους και χαρτόνια και όπως γίνεται πάντα, υπήρχαν πολίτες διαφόρων ταχυτήτων...

Τα παλιά έπιπλα (για όσους τα είχαν) γίνονται σκουπίδια και αντικαθιστώνται από τις φορμάικες και τα έπιπλα σε στυλ Λουδοβίκου, ενώ οι γκαζιέρες και τα ψυγεία πάγου γρήγορα δίνουν τη θέση τους στα αντίστοιχα ηλεκτρικά, τα οποία προσφέρονται με δόσεις.


Τα σπίτια αλλάζουν όχι μόνο εξοπλισμό και όψη, αλλά και δομή έχοντας τώρα περισσότερες ανέσεις, δυνατότητα μπάνιου με ζεστό τρεχούμενο νερό, έχοντας όμως και περισσότερες απαιτήσεις καθαριότητας. Έτσι κάνουν την εμφάνισή τους νέα προϊόντα καθαρισμού που κατακλύζουν την αγορά χωρίς να περιορίζονται φυσικά μόνο εκεί. Η προσωπική καθαριότητα και υγιεινή έρχεται στο προσκήνιο μαζί με τα προϊόντα που την αφορούν. Είναι η εποχή που κάνουν την εμφάνισή τους τα μοσχοσάπουνα, οι οδοντόκρεμες, τα σαμπουάν αλλά και τα αποσμητικά.

Οι διαφημίσεις γίνονται ο απαραίτητος σύμμαχος όλων αυτών των προϊόντων για να φτάσουν μαζικά στους υποψήφιους αγοραστές, ενώ οι ονομασίες σ' αυτά όπως και σε βιτρίνες και επιγραφές έχουν ξενόφερτες καταλήξεις, για να κάνουν τους Έλληνες να νιώθουν μοντέρνοι. Ίσως, την καλύτερη περιγραφή να την έδωσε ο νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης, όταν είπε τη φράση "Η Ελλάδα του Ελλαδέξ" βλέποντας την μίμηση και την ξενομανία να αποτυπώνεται σε ονόματα όπως Χρωτέξ, Αρτέξ, Στρωματέξ, Ραδέξ και τόσα άλλα και να γενικεύεται σε τέτοιο παράλογο βαθμό.




Πηγές πληροφοριών: wikipedia.org, oneman.gr
Κείμενο: to e-periodiko mas

Η λέξη συμπόσιο είναι σύνθετη από το συν και πίνειν και όπως μαρτυρούν και οι λέξεις σημαίνει πίνω με την παρέα ανθρώπων. Υπήρξε μια πολύ διαδεδομένη συνήθεια για την αρχαιότητα και αφορούσε τη συγκέντρωση φίλων. όπως σήμερα μιλάμε για πάρτι. Πολλές φορές μάλιστα αυτοί που συμμετείχαν (οι καλεσμένοι) συνεισέφεραν είτε οικονομικά, είτε με τρόφιμα τα οποία ονόμαζαν συμβολές ή εράνους όπως τα αποκαλεί ο Όμηρος.

Υπήρξε ο πιο αγαπημένος τρόπος διασκέδασης των αρχαίων και χωριζόταν σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος ήταν αφιερωμένο στο φαγητό και το δεύτερο στο ποτό. Για να είμαστε ακριβείς οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν κρασί και μαζί με το γεύμα, όπως και τα ποτά συνοδεύονταν από διάφορα μικρά εδέσματα όπως κάστανα, κουκιά, ψημμένους κόκκους σίτου αλλά και γλυκά από μέλi, έτσι ώστε να απορροφάται το οινόπνευμα και να έχουν τη δυνατότητα να κρατούν τη συνάθροιση περισσότερο χρόνο.


Ενδιαφέρον παρουσιάζει το δεύτερο μέρος του συμποσίου που ξεκινούσε πάντα με σπονδή κυρίως προς τιμήν του θεού Διονύσου. Ακολουθούσαν συζητήσεις αλλά και διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια με γνωστότερο τον κότταβο. Όσοι συμμετείχαν ήταν ξαπλωμένοι σε ανάκλιντρα και σε χαμηλά τραπέζια βρίσκονταν τα φαγώσιμα και τα παιχνίδια.

Η διασκέδαση όμως δεν σταματούσε εδώ. Χορεύτριες, ακροβάτες, μουσικοί αναλάμβαναν την ψυχαγωγία των παρευρισκομένων, ενώ επέλεγαν στην τύχη τον "βασιλιά του συμποσίου" ο οποίος αναλάμβανε να υποδεικνύει στους δούλους την αναλογία κρασιού και νερού, στην προετοιμασία των ποτών.

Το συμπόσιο ήταν απαγορευμένο στις γυναίκες. Οι μόνες που επιτρεπόταν να λαμβάνουν μέρος ήταν οι χορεύτριες, οι μουσικοί (αυλητρίδες) και οι εταίρες. Συνήθως το οργάνωναν ιδιώτες για τους φίλους του ή και για μέλη της οικογένειάς τους. Άλλοτε η συνάθροιση αυτή ήταν μεταξύ των μελών μιας θρησκευτικής ομάδας ή μιας εταιρείας, δηλαδή ενός κλειστού κλαμπ αριστοκρατών.


Οι γυναικείες παρουσίες είτε αυτές ήταν χορεύτριες είτε μουσικοί, γινόταν προσπάθεια στις περισσότερο καλλιεργημένες τάξεις να μην καλούνται τέτοια πρόσωπα, θεωρώντας πως ένα μορφωμένος και ελεύθερος άνθρωπος δεν χρειάζεται τέτοιου είδους "υπηρεσίες" για να διασκεδάσει. Δεν ίσχυε όμως το ίδιο για τις εταίρες οι οποίες ήταν ελεύθερες, ανεξάρτητες, καλλιεργημένες και μορφωμένες και συμμετείχαν στις συζητήσεις μεταξύ των συνδαιτυμόνων. Όσο ανέβαινε το επίπεδο η συμβολή του κάθε συμμετέχοντα στη διασκέδαση μπορούσε να είναι διάφορα αινίγματα ή ένα αυτοσχέδιο ποίημα ή τραγούδι που θα έπρεπε να είναι επίκαιρο.

Έτσι, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς, πως συμπόσια γίνονταν ανεξάρτητα από τα βαλάντια του κάθε ιδιώτη και μπορούσαν να είναι είτε πολυτελή είτε και απλούστερα. Αυτό που έχει κυρίως σημασία και αξίζει να θυμόμαστε είναι πως το συμπόσιο ως πρακτική, εισήγαγε και ένα λογοτεχνικό ρεύμα. Το "Συμπόσιον" του Πλάτωνα, το ομώνυμο έργο του Ξενοφώντα, "Το Συμπόσιον των Επτά Σοφών" του Πλουτάρχου και οι "Δειπνοσοφισταί" του Αθηναίου είναι έργα χαρακτηριστικά.

Τα συμπόσια αποτελούσαν ένα κοινωνικό θεσμό με κανονισμούς και καθορισμένη εθιμοτυπία. Μια μορφή κοινωνικής συγκέντρωσης σε μια εποχή όπου δεν υπήρχαν καφενεία. Από τον 5ο αι. π. Χ. στα σπίτια των πλουσίων αποτελούσαν κέντρα για την ανταλλαγή ιδεών και πνευματικών ζυμώσεων.

Πηγή πληροφοριών: elladomania.blogspot.gr, wikipedia.org
Κείμενο: "to e-periodiko mas"

Οι αρχαίοι τραγωδοί και οι κωμωδιογράφοι, καθώς και οι απεικονίσεις των αγγείων μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την διατροφή των αρχαίων προγόνων μας.Έτσι, γνωρίζουμε πως οι διατροφικές τους συνήθειες χαρακτηρίζονταν από λιτότητα.

Γεύματα
Βάση της διατροφής τους αποτελούσαν τα δημητριακά, το κριθάρι και σε περιπτώσεις ανάγκης ένα μείγμα κριθαριού με σιτάρι από το οποίο έφτιαχναν τον άρτο. Τα οπωροκηπευτικά όπως το λάχανο, τα κρεμμύδια, οι φακές και τα ρεβίθια ήταν απαραίτητο συμπλήρωμα της καθημερινής τους διατροφής, μαζί με τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί. Κρέας και θαλασσινά κατανάλωναν ανάλογα τόσο με την οικονομική τους κατάσταση, όσο και με την περιοχή στην οποία ζούσαν. Το φαγητό τους συνόδευε κρασί κόκκινο, λευκό ή ροζέ στο οποίο πρόσθεταν και νερό.


Τα βασικά γεύματα της ημέρας ήταν τρία. Το πρώτο αποτελούνταν από κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε κρασί, το οποίο συνοδεύονταν από σύκα ή ελιές, αμύγδαλα, καρύδια και άλλους ξηρούς καρπούς. Το δεύτερο λάμβανε χώρα το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα, ενώ το τρίτο (το οποίο ήταν και το σημαντικότερο της ημέρας) λάμβανε χώρα αφού πλέον είχε νυχτώσει. Στα βασικά αυτά γεύματα πολλές φορές προσθέτονταν και ένα επιπλέον ελαφρύ γεύμα αργά το απόγευμα, ενώ το αριστόδειπνον ήταν ένα κανονικό γεύμα που μπορούσε να σερβιριστεί αργά το απόγευμα στη θέση του δείπνου.

Διατροφικές συνήθειες
Σαν πρωινό ρόφημα, έπιναν το "κυκεών", ένα μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου. Ένα άλλο ρόφημα που προτιμούσαν πολύ ήταν το υδρόμελο, το οποίο παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.
Το γεύμα περιείχε ψάρι, όσπρια ή ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Έτρωγαν λίγο κόκκινο κρέας, ενώ τα χορταρικά τα σέρβιραν με μια σάλτσα φτιαγμένη από λάδι, ξύδι και μέλι. Ήταν μάλιστα το σημείο εκείνο του φαγητού, που δεν έπιναν κρασί.

Θέση στη διατροφή τους είχαν επίσης τα πουλερικά (διαφόρων ειδών) αλλά και τα κουνέλια, οι λαγοί, τα αγριογούρουνα, τα αγριοκάτσικα, τα ελάφια, καθώς και τα γνωστά κατοικίδια ζώα τα οποία μαγείρευαν συνήθως στο φούρνο ή στη σούβλα ή τα έβραζαν με διάφορα λαχανικά και καρυκεύματα και τα ψάρια, με προτίμηση κυρίως σε ψάρια όπως ο κολιός - σκουμπρί (σκόμβρος), η σαρδέλα (σαρδίνι ή τριχίς), η γόπα (βοξ) και η μαρίδα (σμόρις).

Είναι αξιοσημείωτο πως στην αρχαία Αθήνα ένα γεύμα δεν άρχιζε ποτέ με σούπα. 
Τα όσπρια και τα δημητριακά, αποτελούσαν διατροφική βάση για την πλειοψηφία των Ελλήνων οπό την αρχαιότητα. Τα κουκιά, τα λούπινα, τα μπιζέλια, τα ρεβίθια και τα φασόλια είναι μερικά από τα όσπρια που προτιμούσαν. Τα δημητριακά χρησίμευαν κυρίως στην παρασκευή διαφόρων τύπων ψωμιού, έτσι παρασκεύαζαν ψωμί από κριθάρι, σιτάρι, κεχρί κ.α.

Τα λαχανικά που υπήρχαν τότε ήταν το αγγούρι, η αγκινάρα, ο αρακάς (μπιζέλι), οι κολοκύθες, τα κρεμμύδια, τα λάχανα, τα σπαράγγια, τα μανιτάρια, τα παντζάρια κ.α. ενώ χρησιμοποιούσαν τον άνηθο, το βασιλικό, το δυόσμο, το κάρδαμο, το κόλιανδρο, την κάππαρη, το κουκουνάρι αλλά και το πιπέρι.

Σαν επιδόρπια σέρβιραν νωπούς και ξηρούς καρπούς, γλυκές πίτες που ήταν φτιαγμένες από μέλι, τυρί και λάδι. Ένα από τα πιο αγαπητά "πιάτα" ονομαζόταν μυτλωτός και ήταν πίτα με τυρί ανακατεμένο με μέλι και σκόρδα. Μάλιστα, αγαπούσαν ιδιαίτερα τα φρούτα όπως το αχλάδι, το δαμάσκηνο, το κεράσι, το κούμαρο, το κυδώνι και φυσικά το σταφύλι και το σύκο, τα οποία και αποξέραιναν.

Στις κατώτερες τάξεις έτρωγαν κριθάρι με όλους τους τρόπους. Πίτες με κριθάλευρο, κριθαρένια ψωμιά, ακόμα και ζωμό από κριθάρι, έπιναν. Συνήθιζαν ακόμα να καταναλώνουν πηχτούς ζωμούς με μπιζέλια ή φακές και αλλαντικά. Το κρέας και το άσπρο ψωμί δεν ήταν συνηθισμένα στο τραπέζι τους, σε αντίθεση με τα αλατισμένα ψάρια που τα έφερναν από τον Εύξεινο Πόντο.Το κρασί τους ήταν φθηνό και νερωμένο, αν και τις περισσότερες φορές περιορίζονταν στο νερό, ενώ το ελαιόλαδο ήταν στις προτιμήσεις όλων, όχι μόνο για τη διατροφή τους, αλλά και για την περιποίηση του σώματός τους. 

Κανόνες & συνήθειες γευμάτων
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός, πως στις περισσότερες περιστάσεις οι γυναίκες γευμάτιζαν χωριστά από τους άνδρες. Αν η χωρητικότητα του σπιτιού το απαγόρευε, οι άνδρες κάθονταν στο τραπέζι πρώτοι και οι γυναίκες ακολουθούσαν τότε μόνο, όταν τελείωναν οι άνδρες το γεύμα τους. Το ρόλο των υπηρετών είχαν οι δούλοι, ενώ σύμφωνα με τον Αριστοτέλη τις υπηρεσίες τους πρόσφεραν οι γυναίκες και τα παιδιά στις φτωχές οικογένειες που δεν είχαν δούλους.

Οι αρχαίοι έτρωγαν καθιστοί, ενώ οι πάγκοι χρησιμοποιούνταν κυρίως στα συμπόσια και είχαν ορθογώνιο σχήμα. Για καθημερινή χρήση τα τραπέζια τους ήταν ψηλά και χαμηλά μόνο για τα συμπόσια και κατά τον 4ο π.Χ. αι. στρογγυλά με ζωόμορφα πόδια τις περισσότερες φορές. Κομμάτια πεπλατυσμένου ψωμιού χρησιμοποιούνταν ως πιάτα, χωρίς να αποκλείουν τη χρήση πήλινων δοχείων, που ήταν και πιο διαδεδομένα.
Μάλιστα με την πάροδο του χρόνου, τα πιάτα που κατασκευάζονταν ήταν ιδιαίτερα επιμελημένα, για να φτάσουν στους ρωμαϊκούς χρόνους να είναι φτιαγμένα από πολύτιμα μέταλλα, αλλά και από γυαλί. Μαχαιροπήρουνα συνήθως δεν χρησιμοποιούσαν, αφού ο τρόπος λήψης φαγητού ήταν με τα δάχτυλα. Βέβαια χρησιμοποιούσαν μαχαίρια για την κοπή των κρεάτων και κάποιας μορφής κουτάλια για τις σούπες και τους ζωμούς, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που κομμάτια ψωμιού είχαν και τη χρήση κουταλιού, αλλά και πετσέτας για τα δάχτυλα.

Συμπόσιο
Το συμπόσιο ήταν βραδινό γεύμα με φίλους ή γνωστούς, που ονομαζόταν και συνεστίαση. Μάλιστα υπήρχαν και δείπνα όπου όσοι συμμετείχαν συνεισέφεραν είτε οικονομικά είτε με τρόφιμα, τα οποία λέγονταν συμβολές, τις οποίες ο Όμηρος αποκαλεί εράνους. Περιελάμβανε δύο στάδια από τα οποία το πρώτο ήταν αφιερωμένο στο φαγητό (το οποίο συνήθως ήταν λιτό) και το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στην κατανάλωση ποτού. Ξεκινούσε με σπονδή συνήθως προς τιμή του Διονύσου και ακολουθούσαν συζητήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων και ψυχαγωγία.
Για την ακρίβεια οι αρχαίοι έπιναν κρασί και μαζί με το γεύμα.Τα διάφορα ποτά, συνοδεύονταν από μεζέδες όπως κάστανα, κουκιά, ψημένοι κόκκοι σιταριού ή και γλυκίσματα από μέλι οι οποίοι είχαν στόχο να απορροφήσουν το οινόπνευμα και να επιμηκυνθεί με τον τρόπο αυτό ο χρόνος του συμποσίου.
(Περισσότερα για τα συμπόσια θα αναφέρουμε σε επόμενή μας ανάρτηση).

Συσσίτια
Τα συσσίτια ήταν κοινά γεύματα όπου συμμετείχαν υποχρεωτικά άνδρες κάθε ηλικίας στα πλαίσια κοινωνικού ή θρησκευτικού εθιμοτυπικού, που γίνονταν συνήθως στη Σπάρτη και στην Κρήτη. Μάλιστα στη Σπάρτη ήταν όχι μόνο υποχρεωτική η συμμετοχή αλλά και η συνεισφορά τροφίμων. Τα συσσίτια (στη Σπάρτη) περιελάμβαναν τον μέλανα ζωμό, ο οποίος ήταν φτιαγμένος από χοιρινό κρέας, που το έβραζαν με το αίμα και έριχναν αλάτι και ξύδι. Κάθε συνδαιτυμόνας έτρωγε ορισμένη μερίδα από το ζωμό και συμπλήρωνε το γεύμα του με κριθαρένιο ψωμί, μαύρο κρασί, ελιές και τυρί, ενώ δεν έλειπε και ένας πηχτός χυλός από μπιζέλια.

Ιδιαίτερη διατροφή
Αξίζει να αναφέρουμε την αναγκαιότητα ιδιαίτερης διατροφής για αρρώστους. Ο Ιπποκράτης αναφέρει, στο έργο του "Περί Διαίτης Οξέων", τις ευεργετικές ιδιότητες στην πτώση του πυρετού της πτισάνης, η οποία περιείχε σπόρους κριθαριού. Άλλοι γιατροί, επέτρεπαν μόνο υγρές τροφές για τις έξι πρώτες μέρες.



Πηγές πληροφοριών: wikipedia.org, hellinon.net
Κείμενο: "to e-periodiko mas"