Η καθημερινότητα στην Ελλάδα του 1940 - 1950



Η δεκαετία αυτή υπήρξε ως η χειρότερη ίσως, στην νεοελληνική ιστορία. Ξεκινά με πόλεμο, συνεχίζεται με τη χαρά της απελευθέρωσης και τελειώνει με πίκρα. 

Το σκηνικό της καθημερινότητας αλλάζει. Η αγορά βρίσκεται διαλυμένη και προσπαθεί να ανακάμψει με δουλειές του ποδαριού. Τα περίπτερα της γειτονιάς προσφέρουν τώρα, "τηλέφωνον δια το κοινόν" αλλά και προφυλακτικά. 


Οι νεαρές κοπέλες ετοιμάζουν την προίκα τους και καθώς η "φτήνια τρώει τον παρά" οι πλανόδιοι πωλητές ειδών προικός, γυρνούν τις γειτονιές κάνοντας χρυσές δουλειές. Τα εργόχειρα γίνονται με κλωστές "Πεταλούδα" και "Κιθάρα" και τα κορίτσια αρχίζουν να χρησιμοποιούν καλλυντικά "Το καλόν".



Η μόδα, που την εξέλιξή της εμπόδισε όπως ήταν αναμενόμενο ο πόλεμος, ξεκινά τα μεταπολεμικά της βήματα με πρώτο τον Cristian Dior, ο οποίος δίνει στα ρούχα την αίσθηση της πολυτέλειας και κάνει τη γυναικεία μόδα πιο θηλυκή και αριστοκρατική.
Στην Ελλάδα με τη δυσκολία που υπήρχε στην εύρεση καινούργιων υφασμάτων, ανθεί η μεταποίηση σε ό,τι παλιό μπορούσε να "αξιοποιηθεί". Τα ρούχα είναι απλά και λειτουργικά, ενώ τα χρώματα είναι διακριτικά.
Η γυναίκα μέσω της μόδας προσπαθεί να πετάξει από πάνω της τον πόλεμο και να προχωρήσει μπροστά, προσέχοντας την εμφάνισή της και προσθέτοντας σ' αυτή, κομψά καπέλα και κομμώσεις με μπούκλες. Οι άντρες κολλημένοι στη στρατιωτική ενδυμασία, την καθιέρωσαν και στις κοινωνικές τους εμφανίσεις.



Ο ώριμες κυρίες φορούν κολόνια "Τόσκα" ή χύμα, τις Κυριακές κυρίως, πλένουν με "τρινάλ", ο κιμάς "κόβεται παρουσία του πελάτου" και φυσικά ο "Ακάκιος" θυμίζει τα "μακαρόνια να είναι Μίσκο". 

Οι διαφημιστικές ταμπέλες των καταστημάτων δηλώνουν πολυτέλεια και ποιότητα με τις φράσεις "ποιότης αρίστη", "τρόφιμα εκλεκτά", "το τέλειον", "το ασυναγώνιστον". Όλα βασίζονται στο τρίπτυχο ποιότητα, αφθονία, τιμές λογικές.



Οι πόλεις επιδιορθώνονται. Η επαρχία μετακομίζει σιγά - σιγά στα μεγάλα αστικά κέντρα, κυρίως όμως στην Αθήνα. Οι πρώτες αντιπαροχές ξεκινούν. Επανέρχονται μάλιστα και τα κίτρινα λεωφορεία καθώς και τα τραμ.


Οι φωτεινές επιγραφές, εκτός από χρώμα δηλώνουν την αρχή της εποχής της διαφημιστικής ρεκλάμας, ενώ το ραδιόφωνο μπαίνει για τα καλά στη ζωή των ανθρώπων. Το 1946 χρησιμοποιείται ο πομπός, που είχαν εγκαταλείψει οι Γερμανοί, για να στηθεί το Αθηναϊκό Πρόγραμμα τη διεύθυνση του οποίου, αναλαμβάνει ο Κώστας Κροντηράς. Ένα χρόνο μετά (1947), στα Νέα Λιόσια και τις εκεί κτιριακές εγκαταστάσεις, ένα νέος πομπός βραχέων κυμάτων 7,5 KW βρίσκει τη θέση του και αρχίζει τις πρώτες εκπομπές προς τις ξένες χώρες.



Μέσα στον ίδιο χρόνο, ένας παλιός ασύρματος της Αεροπορίας στην Πάτρα μετατρέπεται σε ραδιοφωνικό σταθμό και έτσι η πόλη αποκτά δικό της ραδιόφωνο, ενώ δύο χρόνια αργότερα δημιουργούνται και λειτουργούν άλλοι τρεις σταθμοί στην Ελλάδα, αυτοί των Ιωαννίνων της Τρίπολης και της Καβάλας. Το 1948 μάλιστα, ακούγονται από ραδιοφώνου οι πρώτες διαφημίσεις, οι οποίες μεταδίδονταν ζωντανά, απευθείας από τους ραδιοθαλάμους του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ).

Ο πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος διέλυσαν το εκπαιδευτικό σύστημα. Όχι μόνο πολλά σχολεία καταστράφηκαν, αλλά και το έμψυχο υλικό αποδεκατίστηκε. Το δραματικό όμως που κυριαρχούσε σε όλες τις οικογένειες, ήταν τα παιδιά που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν. Οι μέρες της φτώχειας και του φόβου δεν έχουν τελειώσει, όμως τώρα μπορούν οι γονείς να δώσουν στα παιδιά φρέσκο γάλα, ντοματοπελτέ και θρεψίνη στο ψωμί. Η ψυχή χρειαζόταν στήριξη και την έβρισκε στο κατηχητικό και το σώμα χρειαζόταν δύναμη, που την έβρισκε στο μουρουνέλαιο.

Τα παιδιά μετά τον πόλεμο, δεν έπαιζαν με παιχνίδια. Έπαιζαν μόνο παιχνίδια που χρειάζονταν μυαλό και πόδια, όπως το κυνηγητό, το κρυφτό, αμπάριζα και μπάλα που ήταν φτιαγμένη από κουρέλια δεμένα με σπάγκο, ενώ τα καλάμια αποτελούσαν τη βασική ύλη για παιχνίδι, αφού μπορούσαν να γίνουν πιστόλια, άλογα, τόξα, βέλη. Λίγα ήταν τα παιδιά που γνώρισαν τα πρώτα lego, που έκαναν την εμφάνισή τους το 1949, όταν η δανέζικη εταιρεία παιχνιδιών παρήγαγε περίπου 200 διαφορετικά είδη πλαστικών και ξύλινων παιχνιδιών, μεταξύ αυτών και τα γνωστά μας τουβλάκια.

Λίγο πριν εκπνεύσει η δεκαετία αυτή, τα παιδιά διαβάζουν "Ελληνόπουλο" και "Μάσκα" και ακούνε δίσκους 78 στροφών με ελληνικούς και ξένους στίχους κυρίως αγγλικούς, που γίνονται μάλιστα η αφορμή, για να μάθουν τις πρώτες τους Αγγλικές λέξεις.


Πληροφορίες από το βιβλίο "Η γειτονιά μας η παλιά" των Ν & Γ Σαραντόπουλου, εκδόσεις Σαββάλας
Φωτογραφίες: instofcom.blogspot.gr , tvxs.gr , anthologio.wordpress.com
Κείμενο: to e-periodiko mas
to e-periodiko mas
1 Σχόλια

1 σχόλιο:

Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!

find "to e-periodiko mas" on instagram