Γευστικές παραδόσεις


Η ιστορία των μελομακάρονων και των κουραμπιέδων

Δύο χριστουγεννιάτικα γλυκά που είναι δεμένα με τις αναμνήσεις και την οικογενειακή παράδοση όλων μας. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί γιορτές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς χωρίς μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν την ιστορία αυτών των γλυκών που ήρθαν στην Ελλάδα για να γίνουν αγαπημένο έδεσμα μικρών και μεγάλων.

Τα μελομακάρονα ήρθαν μαζί με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Ελλάδα. Τα ονόμαζαν φοινίκια και η συνταγή τους πήγαινε από τη μια γενιά στην άλλη με ευλάβεια, που θα ζήλευε επτασφράγιστο μυστικό. Παρά το γεγονός πως ετυμολογικά η προέλευσή τους είναι αρχαιοελληνική, το μυαλό όλων πάει στο ιταλικό μακαρόνι. Ας δούμε λοιπόν τη διαδρομή...

Αν ανατρέξουμε σε λεξικό, θα μάθουμε πως η λέξη μακαρόνι παράγεται από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη μακαρωνία. Ένα φαγητό με βάση τα ζυμαρικά, για το δείπνο στο οποίο μακάριζαν το νεκρό. Η λέξη μακαρωνία, προέρχεται με τη σειρά της από την αρχαία ελληνική λέξη μακαρία η οποία ήταν μια πίτα για την ψυχή του νεκρού, ένα αρτοσκεύασμα με σχήμα όμοιο με εκείνο του μελομακάρονου, που προσφερόταν μετά την κηδεία.

Χιλιάδες χρόνια αργότερα αυτό το αρτοσκεύασμα η μακαρία, βουτήχτηκε στο μέλι, για να γίνει το μελομακάρονο ή αλλιώς φοινίκι. Σ' αυτό το σημείο, σίγουρα θα αναρωτηθείτε πώς γίνεται ένα έδεσμα που ήταν συνδεδεμένο με το θάνατο, μετατράπηκε σε γιορτινό και μάλιστα των Χριστουγέννων. Αιτία είναι το μέλι, που από τους αρχαίους χρόνους συμβόλιζε την ευζωία και τη δημιουργία και κλείνει μέσα του την επιθυμία όλων μας για καλή ζωή και τύχη. Δεν είναι γνωστό από ποιους έγινε αυτή η μετατροπή. Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως η Ελλάδα πριν την έλευση των Μικρασιατών δεν έφτιαχνε τέτοιο χριστουγεννιάτικο γλυκό.

Τα χριστουγεννιάτικα κεράσματα μέχρι τότε ήταν οι δίπλες, τα ξηροτήγανα, τα σπάργανα, οι σφακιανόπιτες, οι λαλαγγίτες και οι σαρικόπιτες που όλα έχουν ως βάση τους το μέλι και τους ξηρούς καρπούς αφού πάντα το μέλι συμβόλιζε την καλή ζωή και οι ξηροί καρποί την αφθονία.

Οι κουραμπιέδες έχοντας ταξιδέψει από τη μακρινή Περσία σε όλη την ανατολή, έφτασαν και στην Ελλάδα. Πολλές χώρες διεκδικούν την πατρότητά τους και ιδιαίτερα ο Λίβανος. Παρόμοια γλυκά συναντάμε και στην Τουρκία, την Αλβανία και σε ισπανόφωνες χώρες.

Η λέξη kurabiye στα τουρκικά σημαίνει μπισκότο, όμως τα γλυκίσματα στα οποία αναφέρεται δεν είναι πασπαλισμένα με ζάχαρη άχνη, όπως ο ελληνικός κουραμπιές. Αν θελήσουμε να ψάξουμε βαθύτερα, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες της λέξης, στη λέξη kuru που σημαίνει στεγνός και στη λέξη biye που είναι δανική από τα λατινικά για τη λέξη biscuit (μπισκότο), την τεχνική δηλαδή του διπλοφουρνίσματος (οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν δίπυρον) κατά την οποία αφαιρούνταν με το ψήσιμο η υγρασία από τα σκευάσματα, για να αντέχουν μέχρι να καταναλωθούν χωρίς να χαλάνε.

Λέγεται πως και ο κουραμπιές ήρθε στην Ελλάδα με τους πρόσφυγες από τη Σμύρνη χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο. Στη χώρα μας πάντως είναι ιδιαίτερα αγαπητός όχι μόνο κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, αλλά όλο το χρόνο. Είναι ένα γλυκό, που συμβολίζει τη χαρά, την ευδαιμονία και συνοδεύει, σε πολλές περιοχές της, κάθε χαρούμενο γεγονός όπως γάμοι, βαφτίσεις, γιορτές.



Πηγές πληροφοριών: olivemagazine.grnea.allnewz.grnews247.gr
Κείμενο: to e-periodiko mas




to e-periodiko mas
12 Σχόλια

12 σχόλια:

  1. Αχ και είναι μισή Μικρασιάτισσα και μάλιστα πολύ περήφανη. Συμμετέχω και σε σύλλογο και χορεύω και απ' όλα. Πολύ χάρηκα την ανάρτηση σου, πάρα πολύ! Να είσαι καλά, να περάσεις τέλεια τώρα στις γιορτές και να φας μπόλικα μελομακάρονα και κουραμπιέδες να ευχαριστηθεις! Φιλιά πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ειρήνη μου με κάνεις διπλά χαρούμενη, όχι μόνο γιατί σου άρεσε η ανάρτηση, αλλά γιατί κι εγώ έχω ρίζες από Μ. Ασία και νιώθω όπως κι εσύ!! Να είσαι κι εσύ καλά φίλη και να περάσεις όμορφες γιορτές με τους αγαπημένους σου!! Όσο για τα μελομακάρονα, τα έχω τσακίσει ήδη... χι χι...
      Φιλιά πολλά
      Μ

      Διαγραφή
  2. Τι πληροφοριες μας έδωσες σήμερα Μαρίνα μου και τόσο όμορφα δοσμένες! Απόλαυσα αυτήν την ανάρτηση και δεν ήξερα τόσα πολλά....Και αγαπώ τα μελομακάρονα πιο πολύ από τους κουραμπιέδες!
    Να σαι καλά μάτια μου
    Σε φιλώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αννούλα μου χαίρομαι πολύ που σου άρεσαν οι πληροφορίες. Κι εγώ αγαπώ τα μελομακάρονα περισσότερο από τους κουραμπιέδες, σε σημείο που γίνεται μάχη στο σπίτι για το τελευταίο... χα χα
      Σ' ευχαριστώ που πέρασες φίλη και για τα καλά σου λόγια!
      Πολλά πολλά φιλιά
      Μ

      Διαγραφή
  3. Μου αρέσει η λαογραφία, ειδικά όταν αναφέρεται σε παραδοσιακές στιγμές και γλυκίσματα. Πολύ όμορφη παρουσίαση. Μαρίνα μου σε ευχαριστούμε πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ ευχαριστώ Γιάννη μου, που περνάτε και αφήνετε όμορφα λόγια!
      Να έχεις ένα όμορφο βράδυ, καλέ μου φίλε!
      Μ

      Διαγραφή
  4. Μαρίνα μου μπορω να σου πω οτι η πεθερα μου ηταν απο την παλια Αλικαρνασσό της Μικρας Ασιας και όλα αυτα τα εθιμα των γιωρτων τα εφεραν μαζι τους εδω στον καινουργιο τους τοπο το 22 οπου και εχτισαν την Ν.Αλικανασσό ..ενα προαστειο του Ηρακλειου και μοχι μονο τα γλυκα τους μελομακαρονα αλλα και τον μπακλαβα την πρωτοχρονια που τον συνεχιζουμε εμεις και την παραδοση ακολουθουν και τα παιδια μας..!! επισης τα βάρβαρα της Αγιας Βαρβαρας και τους λουκουμαδες του Αγιου Ανδρεα.. ειναι τοσο ομορφο να κραταμε τις παραδοσεις μας!!
    Την ιστορια ομως των μελομακαρονων δεν την ηξερα ουτε εγω..σε ευχαριστουμε που μας την παρουσιασες εδω φιλη μας..
    Να περνας ομοιρφα Μαρινα μου οτι και να κανεις και να περασει ομορφες γιορτινες μερες..φιλακιααα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πόσο όμορφα νιώθω, που όχι μόνο ανακαλύπτω και άλλα κοινά μας, αλλά επιβεβαιώνεις με την ιστορία της οικογένειάς σου την ορθότητα των πληροφοριών, Ρούλα μου κι αυτό είναι εκπληκτικό! Σαν μισή μικρασιάτισα και η μαμά μου έχει ανάλογα έθιμα, και τα πέρασε και σε μας, όπως η πεθερά σου!
      Είναι πραγματικά υπέροχο να ξέρουμε και να διατηρούμε την παράδοσή μας και σ' ευχαριστώ ολόψυχα που το μοιράστηκες μαζί μας.
      Να περάσεις όμορφες γιορτές αγαπημένη φίλη και να είσαι πάντα καλά και χαρούμενη!
      Σε φιλώ!
      Μ

      Διαγραφή
  5. Και οι δύο γιαγιάδες μου ήταν από την Σμύρνη και έφυγαν το '22, όπως και ο μπαμπάς μου, μικρό παιδάκι τότε! 'Ασχετα άν , ως Γάλλος υπήκοος, πήγε πρώτα πρόσφυγας στην Γαλλία. Πώς να μην έχω μεγαλώσει κι εγώ μέ τις μικρασιάτικες συνταγές, με τα αγαπημένα φοινίκια και τα βασιλοπιτάκια που σαν της μαμάς μου -δεν ντρέπομαι να το λέω- δεν έχω φάει πιό νόστιμα!!!!
    Κουραμπιέδες όμως δεν έφτιαχνε, και έτσι δεν τους προτιμώ. Τώρα όμως που έχω κόψει εντελώς την ζάχαρη (εδώ και έναν χρόνο)...θα μου λείψουν!
    Καλές γιορτές, Μαρίνα μου, με αγάπη και υγεία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κοινές οι ρίζες και τα γούστα μας Marie Anne μου και χαίρομαι που το ανακαλύπτω! Καλά κάνεις και δεν ντρέπεσαι να λες πως τα νοστιμότερα ήταν της μαμάς σου, γιατί είναι η δική σου αλήθεια!Καταλαβαίνω φυσικά και πόσο θα σου λείψουν φέτος που έκοψες εντελώς τη ζάχαρη...
      Γι' αυτό εύχομαι να είναι γλυκές οι στιγμές και οι αναμνήσεις σου από τις φετινές γιορτές με τους αγαπημένους σου!!
      Φιλιά πολλά και γλυκά!!
      Μ

      Διαγραφή
  6. πολύ ωραία ιδέα τούτο το αφιέρωμα
    μου άρεσαν πολύ τούτα όλα που διάβαζα δε τα γνώριζα
    ευχαριστούμε πολύ
    αγαπημένα και τα δύο , μια ξεχωριστή προτίμηση στους κουραμπιέδες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι που σου άρεσε, Δελφινάκι μου! Σ' ευχαριστώ πολύ που πέρασες, χρόνια πολλά φίλη!!

      Διαγραφή

Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!

find "to e-periodiko mas" on instagram