Σίγουρα θα γνωρίζετε το συμβολισμό που κρύβεται πίσω από το κόκκινο χρώμα των αυγών στην ορθόδοξη παράδοση. (αν δεν θυμάστε, διαβάστε εδώ)

Γιατί όμως τσουγκρίζουμε τα αυγά;

Το αυγό, έχει ένα συμβολισμό ως προς την Ανάσταση. Με αυτό οι χριστιανοί συμβολίζουν τον τάφο από τον οποίο αναστήθηκε ο Χριστός. Αυτός είναι και ο λόγος που τσουγκρίζουμε και σπάμε τα κόκκινα αυγά την Ανάσταση!

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο. Το τσούγκρισμα των αυγών για πρώτη φορά καθιερώθηκε στην Βυζαντινή Αυλή από το Μ. Κωνστατνίνο και τη μητέρα του Αγία Ελένη. Μάλιστα γινόταν επίσημη τελετή το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Οι καλεσμένοι τσούγκριζαν με τον αυτοκράτορα και τη μητέρα του τα αυγά και ακολουθούσε το πασχαλινό γεύμα.

Ενδιαφέρον παρουσιάσει το "πρώτο τσούγκρισμα" των κόκκινων αυγών σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως στον Βαθύλακκο Κοζάνης, όπου γίνεται αμέσως μετά την Ανάσταση, η οποία θεωρείτε ιερή στιγμή. Στο Βελβενδό Κοζάνης τελευταία μέρα όπου μπορεί κάποιος να καταναλώσει κόκκινα αυγά τα οποία βάφτηκαν τη Μ. Πέμπτη θεωρείται η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής. Αν γίνει διαφορετικά, τότε πρέπει να βαφτούν νέα αυγά την Πέμπτη της Διακαινησίμου.

Στη Χασιά μόλις χτύπαγε η καμπάνα το βράδυ της Ανάστασης, πήγαιναν στην εκκλησία με ένα κόκκινο αυγό στην τσέπη, το οποίο το έσπαγαν στην πόρτα της εκκλησίας με το "Χριστός Ανέστη".
Ανάλογο έθιμο υπάρχει και στο Χιλιόδεντρο Καστοριάς όπου την πρώτη μέρα του Πάσχα, όταν έβγαιναν από την πόρτα της εκκλησίας έσπαγαν ένα αυγό σταυρωτά στην πόρτα.

Σε άλλα μέρη της Μακεδονίας μετά τη λειτουργία της Ανάστασης και αφού ο παπάς διαβάσει όλα τα αυγά, βγαίνουν οι κάτοικοι και πάνε ένας ένας να σπάσει το αυγό του στο ξύλινο σήμαντρο, που είναι κρεμασμένο έξω από την εκκλησία. Ακολουθεί χορός κυρίως από γυναίκες που τραγουδούν.

Με τον όρο Δρίμες ή Δρίμνες, η παράδοση αναφέρει τις ημέρες που είναι κακότυχες, αυτές που ονομάζουμε και αποφράδες. Θεωρείται πως δαιμονικά όντα τριγυρνούν αυτές τις μέρες στον κόσμο, κάνοντας κακό σε όποιο συναντούσαν. Πίστευαν πως τα όντα αυτά ζουν μέσα στα νερά, που τους δίνουν δύναμη.

Πιο αναλυτικά σύμφωνα πάντα με την παράδοση είναι όλο το δωδεκαήμερο από τα Χριστούγεννα μέχρι και τον Αγιασμό των Φώτων. Πρόκειται για την περίοδο που αλωνίζουν οι Καλικάντζαροι όπως αναφέρει η λαογραφία.

Δρίμες είναι όλα τα Σάββατα του Μαρτίου, όλες οι Δευτέρες του Αυγούστου, οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου επίσης, που είναι οι μέρες που κοιτούσαν οι παλιοί (και όσοι ακόμα και σήμερα γνωρίζουν) τα ημερομήνια. Τα ημερομήνια μαρτυρούν τον καιρό που θα κάνει κάθε μήνα για όλο το χρόνο, αν κανείς μπορεί να διαβάσει τα σημάδια στον ουρανό και στα καιρικά φαινόμενα των συγκεκριμένων ημερών.

Δρίμες είναι επίσης οι τρεις πρώτες και οι τρεις τελευταίες μέρες του Μαρτίου οι οποίες λέγονται και μέρες της γριάς. Να σημειώσουμε πως το μόνο που επιτρεπόταν να φυτέψει κανείς την πρώτη μέρα του Μάρτη ήταν ο βασιλικός.

Τις μέρες αυτές οι άνθρωποι προσπαθούσαν να προφυλαχθούν για να μην πάθουν κακό ούτε οι ίδιοι αλλά ούτε και η οικογένεια και η περιουσία τους. Για το λόγο αυτό έμεναν στο σπίτι, δεν πήγαιναν στα χωράφια, αλλά ούτε και έκαναν δουλειά η οποία μπορούσε να αναβληθεί για άλλες μέρες.

Μάλιστα πίστευαν πως όποιος πήγαινε για δουλειά, πάθαινε ατύχημα. Αν πήγαινε στα χωράφια, θα καταστρεφόταν η σοδειά του. Αν έπλεναν ρούχα, εκείνες τις μέρες, θα καταστρέφονταν γρήγορα, αν έκοβαν ξύλα θα σάπιζαν, ενώ αν έλουζαν τα μαλλιά τους, θα πάθαιναν κακό.

Έτσι απέφευγαν εντελώς να πλύνουν τις μέρες αυτές ρούχα και αν δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, έριχναν στο νερό ένα πέταλο το οποίο πίστευαν πως ήταν γιατρικό και απέτρεπε τα δαιμόνια.


πηγή: edu.klimaka.gr

Η Καθαρή Δευτέρα είναι η αρχή της Σαρακοστής για την Ορθοδοξία και παράλληλα το τέλος της Αποκριάς. Ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί "καθαρίζονταν" πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας η οποία σηματοδοτεί και την αρχής της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής, συμβολίζοντας τις σαράντα ημέρες νηστείας του Ιησού στην έρημο.

Η λαγάνα που συνηθίζεται να τρώγεται αυτή τη μέρα είναι άζυμο ψωμί και τρώγεται γιατί, τέτοιο ψωμί έτρωγαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο.
Τη λαγάνα συνοδεύουν νηστίσιμα φαγητά, ελιές, λαχανικά και φασολάδα χωρίς λάδι. 

Το πέταγμα του χαρταετού είναι μια συμβολική συνήθεια, αφού ο άνθρωπος είναι πλασμένος για να πετά ψηλά στον ουρανό, πνευματικά. Μια δεύτερη εκδοχή θέλει το πέταγμά του να συμβολίζει την απομάκρυνση κάθε έγνοιας του χειμώνα, αφού η άνοιξη δεν είναι μακριά και λόγω της ανθοφορίας, ανανεώνει τη διάθεση των ανθρώπων.
Στην Ήπειρο οι νοικοκυρές καθάριζαν τις κατσαρόλες τους και όλα τα χάλκινα σκεύη από τα λίπη, χρησιμοποιώντας ζεστό σταχτόνερο.

Όταν γιορτάζεται η Καθαρή Δευτέρα στην εξοχή λέγεται Κούλουμα. Δύο εκδοχές υπάρχουν για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα. Κατά τον Ν. Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει με άλλα λόγια το τέλος της Αποκριάς. Μια δεύτερη εκδοχή θέλει τη λέξη να προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, τη λέξη κόλουμνα, που σημαίνει κολώνα, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαρής Δευτέρας έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Στην Αθήνα η Καθαρή Δευτέρα γιορτάζεται στο Λόφο του Φιλοππάπου με φασολάδα και νηστίσιμα, γεμίζοντας τον ουρανό από πολύχρωμους χαρταετούς.

Μη νομίζετε όμως πως τα έθιμα της Καθαρής Δευτέρας σταματούν εδώ. 
Στο Γαλαξίδι, γίνεται αλευροπόλεμος. Ένα έθιμο που διατηρείται από το 1801. Τότε το Γαλαξίδι ήταν υπό την τουρκική κατοχή και οι κάτοικοι περίμεναν τις αποκριές για να διασκεδάσουν και να χορέψουν. Μάλιστα χόρευαν σε κύκλους. Ένα κύκλο έκαναν οι γυναίκες και ένα δεύτερο οι άντρες, φορώντας μάσκες ή βάφοντας τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Με τα χρόνια αυτό άλλαξε ή καλύτερα προστέθηκε το αλεύρι, που δεν περιοριζόταν στα πρόσωπα, αλλά κατέληγε να πετάγεται από τον ένα στον άλλο.



Στη Θήβα γίνεται ο βλάχικος γάμος. Ένα έθιμο που υπάρχει μέχρι σήμερα από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι (τσοπάνηδες από την Μακεδονία, τη Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη) εγκατέλειψαν την άγονη γη τους κατεβαίνοντας νοτιότερα. Πρόκειται για ένα ωραίο θέαμα με γαμήλια πομπή, μουσική που συνοδεύει το ζευγάρι και μεγάλο γλέντι.



Στη Μεθώνη της Μεσσηνίας γίνεται του Κουτρούλη ο γάμος. Ένας καρναβαλίστικος γάμος από τον 14ο αιώνα. Σήμερα το έθιμο καλά κρατεί με το ζευγάρι των νεόνυμφων να αποτελείται από δύο άντρες, οι οποίοι μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία για να γίνει ο γάμος με τον παπά και τον κουμπάρο. Εκεί διαβάζεται και το προικοσύμφωνο και ακολουθεί το μεγάλο ξεφάντωμα. 

Στη Μεσσήνη της Μεσσηνίας γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης μιας γερόντισσας της γριάς Συκούς, η οποία κατά την παράδοση, κρεμάστηκε στη θέση Κρεμάλα της πόλης με εντολή του Ιμπραήμ Πασά, επειδή είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει πως η εκστρατεία του και ο ίδιος θα είχαν κακό τέλος, από τους επαναστατημένους Έλληνες. 



Στον Τύρναβο γίνεται το μπουρανί, το οποίο είναι μια χορτόσουπα χωρίς λάδι. Γύρω από την προετοιμασία της στήνεται ολόκληρο σκηνικό του παιχνιδιού με τα φαλλικά σύμβολα και τολμηρά πειράγματα από τους μπουρανίδες.



Στην Κάρπαθο γίνεται Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων. Κάποιοι δηλαδή κάνουν άσεμνες χειρονομίες σε κάποιους άλλους και συλλαμβάνονται από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες) και οδηγούνται στο Δικαστήριο, το οποίο το αποτελούν οι σεβάσμιοι του νησιού. Τα γέλια και τα πειράγματα διαδέχεται τρικούβερτο γλέντι. 

Στη Νάξο, στις κοινότητες Ποταμιά, Καλόξιδο και Λιβάδια οι κάτοικοι ντύνονται Κορδελάτοι ή Λεβέντες. Οι Κορδελάτοι φορούν φουστανέλα και οι Λεβέντες είναι οι πειρατές. Τους ακολουθούν οι ληστές οι Σπαραρατόροι, που αρπάζουν τις κοπέλες για να τις βάλουν με το ζόρι στο χορό και το γλέντι, που κρατά ως το πρωί.

Στο Ρέθυμνο και συγκεκριμένα στα χωριά Μέρωνα και Μελιδόνια αναβιώνουν τα έθιμα "το κλέψιμο της νύφης", ο "Καντής" και το "μουτζούρωμα", με τη συνοδεία κρασιού και φυσικά της λύρας, ενώ στη Σκύρο οι περισσότεροι κάτοικοι κατεβαίνουν στην πλατεία του νησιού, όπου χορεύουν τοπικά τραγούδια.



Στη Χίο (στα Μεστά και στους Ολύμπους) αναβιώνει το έθιμο του Αγά, ο οποίος είναι αυστηρός δικαστής και δικάζει και καταδικάζει με χιούμορ και πειράγματα τους θεατές. 

Στην Αλεξανδρούπολη ένας κάτοικος αναλαμβάνει να ενσαρκώσει το Μπέη και περιδιαβαίνει στην πόλη μοιράζοντας ευχές για το καλό.



Στη Βόνιτσα υπάρχει το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη, ενός αχυρένιου ψαρά που δεμένος πάνω σε ένα γάιδαρο, γυρνάει σε όλο το χωριό για να καταλήξει σε μια φλεγόμενη βάρκα ανοιχτά της θάλασσας.



Στην Κέρκυρα και κυρίως σε πολλά χωριά της αναβιώνει ο παραδοσιακός χορός των Παπάδων. Το χορό σέρνουν πρώτοι οι παπάδες και ακολουθούν οι γέροντες του χωριού.



Στη Νέδουσα της Πελοποννήσου αναβιώνει το αγροτικό καρναβάλι, όπου οι επισκέπτες συμμετέχουν ενεργά σε ένα αρχαίο τελετουργικό για ευημερία και γονιμότητα, ενώ σε όλη σχεδόν την Ελλάδα (με διάφορες παραλλαγές) το γαϊτανάκι είναι ένα έθιμο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας και είναι το πιο γνωστό και ίσως ένα από τα πιο διασκεδαστικά έθιμα της ημέρας!





Πηγή: iefimerida.gr, aftodioikisi.gr, sansimera.gr

Κάθε πρώτη Ιανουαρίου, ευχόμαστε Καλή Χρονιά, χωρίς να σκεφτόμαστε τη στιγμή εκείνη, πως η πρώτη μέρα του νέου έτους δεν είναι χρονικά ίδια για όλο τον κόσμο. Ανάλογα με το θρήσκευμα και τη χώρα, διαφοροποιούνται από τον υπόλοιπο κόσμο.
Λαοί όπως οι Κινέζοι ή οι Ινδοί για παράδειγμα, έχουν διαφορετική ημέρα Πρωτοχρονιά από τον δυτικό κόσμο, γι' αυτό ας τα δούμε αναλυτικά.

Κινέζικη Πρωτοχρονιά
Για τους Κινέζους η πρώτη μέρα του χρόνου, δεν είναι σταθερή και κυμαίνεται μεταξύ τέλους Ιανουαρίου και μέσα Φεβρουαρίου, αφού ακολουθούν το ηλιακό - σεληνιακό ημερολόγιο και όχι το δυτικό Γρηγοριανό. Τη μέρα αυτή οι Κινέζοι γιορτάζουν την επιστροφή της Γης στη ζωή και είναι μια αργία, που διαρκεί τρεις μέρες ενώ οι εορτασμοί για το νέο έτος διαρκούν μέχρι και την δέκατη πέμπτη μέρα του ηλιακού μήνα. Όπως είναι φυσικό, αφού δεν ακολουθούν το Γρηγοριανό ημερολόγιο, έχουν διαφορά στον τρόπο υπολογισμού του έτους. Ενώ εμείς θα γιορτάσουμε την Πρωτοχρονιά στην 1η Ιανουαρίου, οι Κινέζοι θα τη γιορτάσουν στις 19 Φεβρουαρίου (2015) και η χρονιά τους θα είναι, αν υπολογίσαμε σωστά, 4713...

Ινδουιστική Πρωτοχρονιά
Για τους Ινδούς Πρωτοχρονιά σημαίνει αφύπνιση της γης από τη χειμερινή νάρκη και για το λόγο αυτό συμπίπτει με τους ανοιξιάτικους μήνες. Το ενδιαφέρον είναι πως στην Ινδία η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σε τέσσερις διαφορετικές ημερομηνίες ανάλογα με τις φυλές. Για παράδειγμα για τη φυλή των Μαλαγιάλις η Πρωτοχρονιά είναι στις 14 Απριλίου, ενώ για τους ινδουιστές του Κασμίρ είναι στις 10 Μαρτίου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ινδουιστές δεν ακολουθούν όλοι, το ίδιο ημερολόγιο. 

Εβραϊκή Πρωτοχρονιά
Για τους Εβραίους Πρωτοχρονιά είναι η πρώτη μέρα του μήνα Tishri (συμπίπτει με το μήνα Οκτώβριο στο δυτικό ημερολόγιο) και είναι ο έβδομος μήνας του εβραϊκού ημερολογίου. Οι εορτασμοί κρατούν δέκα μέρες και τη δέκατη μέρα γιορτάζεται το Yom Kippur, η μεγαλύτερη εβραϊκή αργία, όπου το Βιβλίο της Ζωής κλείνει και δίνεται άφεση αμαρτιών σε όλους όσους το ζήτησαν. 
Με την Πρωτοχρονιά οι Εβραίοι δεν γιορτάζουν μόνο τον ερχομό του νέου έτους αλλά είναι μια μέρα κρίσης και περισυλλογής κατά την οποία προσεύχονται για την ευημερία της οικογένειας και των φίλων τους. 

Ιρανική Πρωτοχρονιά
Για τους Ιρανούς (Πέρσες) Πρωτοχρονιά είναι η πρώτη μέρα της Άνοιξης, δηλαδή στις 20 Μαρτίου κάθε χρόνου. Συμβολίζει γι' αυτούς το θάνατο και την αναγέννηση ή το καλό και το κακό. Μάλιστα την τελευταία Παρασκευή του χρόνου που φεύγει, οι Ιρανοί καθαρίζουν το σπίτι τους και διώχνουν το κακό με πυροτεχνήματα και φωτιές. 

Ταοϊστική Πρωτοχρονιά
Οι ταοϊστές που βρίσκονται κυρίως στην Ταϊλάνδη, γιορτάζουν το νέο έτος σύμφωνα με το σεληνιακό ημερολόγιο, στις 13 Απριλίου με το έθιμο του νερού ή αλλιώς τον καθαρισμό των αγαλμάτων του Βούδα, αλλά και των ηλικιωμένων από τους νεότερους. Το έθιμο δείχνει το σεβασμό και την έκκληση για ευλογία. Στην Ταϊλάνδη επίσημη αργία είναι και η παραμονή, αλλά και η επόμενη μέρα (12 & 14 Απριλίου).

Μουσουλμανική Πρωτοχρονιά
Οι μουσουλμάνοι ακολουθούν το ισλαμικό ημερολόγιο, ενώ οι μουσουλμάνοι του Αφγανιστάν και του Ιράν, ένα αρχαίο ηλιακό ημερολόγιο συνδυασμένο με το ισλαμικό σεληνιακό ημερολόγιο. Έτσι η Πρωτοχρονιά στη Σαουδική Αραβία, την Υεμένη, την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιορδανία και το Μαρόκο γίνεται σύμφωνα με το μουσουλμανικό ημερολόγιο, σε αντίθεση με την Τουρκία όπου επίσημο είναι το δυτικό ημερολόγιο και το μουσουλμανικό είναι σε παράλληλη χρήση. Σύμφωνα πάντως με το μουσουλμανικό ημερολόγιο Πρωτοχρονιά είναι η 1η Μαρτίου.


πηγή: 24grammata.com