(από πού προήλθε η φράση)
Το πώς γεννήθηκε η φράση "αυτός χρωστάει της Μιχαλούς", την οποία λέμε για πρόσωπο που φαίνεται να μην είναι στα καλά του, δεν έχει απαντηθεί με σιγουριά. Γιατί, ενώ τη βρίσκουμε σε κείμενα που έχουν γραφτεί εκατό και εκατόν πενήντα χρόνια πριν, μερίδα ερευνητών συνδέει την καταγωγή της με την ταβέρνα κάποιας Μιχαλούς στο Ναύπλιο της μετεπαναστατικής Ελλάδας.
Σύμφωνα με τη δημοφιλή αυτή εκδοχή, στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, υπήρχε στο Ναύπλιο (πρωτεύουσα του τότε κράτους) μια ταβέρνα που ανήκε σε μια γυναίκα, τη Μιχαλού. Εκεί κατέληγαν για το φαγητό της ημέρας διάφοροι κρατικοί υπάλληλοι, αλλά και πολλοί αγωνιστές του '21. Οι υπάλληλοι όμως, με τη χώρα πάμφτωχη και τα ταμεία άδεια, ούτε ικανοποιητικά ούτε τακτικά αμείβονταν, ενώ οι αγωνιστές βρίσκονταν σε κατάσταση εξαθλίωσης. Αναγκάζονταν όλοι αυτοί λοιπόν να τρώνε βερεσέ, επί πιστώσει δηλαδή, στην ταβέρνα της Μιχαλούς, η οποία δεχόταν βέβαια τα "βερεσέδια", αλλά υπό προθεσμία. Φοβερή και τρομερή στους λογαριασμούς, κυρίως όμως στις προσθέσεις, αφού ένα της χρωστούσε κανείς, τρία χρέωνε, τις οφειλές των πελατών τις έγραφε όχι σε κάποιο τεφτέρι, αλλά σε ένα μαυροπίνακα, που κρέμαγε ψηλά, με σκοπό να διαπομπεύσει όποιον είχε εξαντλήσει την προθεσμία πληρωμής.
Η Μιχαλού παρουσιάζεται στην εκδοχή αυτή, να καταδιώκει επίμονα όσους της χρωστούσαν και να τους στολίζει με πολλά "κοσμητικά" επίθετα, ώστε μόνο τρελός θα πρέπει να ήταν κανείς για να επιτρέψει στον εαυτό του να πέσει στα νύχια της και να υποφέρει την απληστία και τους τρόπους της.
Είπαμε όμως πως η καταγωγή της φράσης είναι ...σκοτεινή. Ο Νικόλαος Πολίτης, πατέρας της Λαογραφίας, αναφέρει την έκφραση "Χρωστάει τη Μιχαλούς" ως "Χρωστάει του Μιχάλη" και εξηγεί ότι λέγεται για ανόητους ανθρώπους, τους οποίους ο λαός αποκαλεί συνήθως με το όνομα Μιχάλης. Αναφορά για το ότι με το συγκεκριμένο όνομα χαρακτήριζαν τους ελαφρόμυαλους, βρίσκουμε και σε κείμενα που γράφτηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα, χωρίς ωστόσο να εξηγείται ούτε εκεί ο λόγος που οδήγησε το λαό να επιλέξει το όνομα αυτό.
Όποια όμως κι αν είναι η αιτία που καθιέρωσε τη φράση, εμείς και σήμερα λέμε "Χρωστάει της Μιχαλούς" για εκείνον που δεν έχει διανοητική ισορροπία ή για όποιον κάνει παράλογα πράγματα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!