Ένας καινούργιος χρόνος μπαίνει και κατά την προσμονή του, ο άνθρωπος διαμέσου των αιώνων στηρίζει όλες τις ελπίδες για μια χρονιά καλύτερη, από αυτή που πέρασε, ακόμα και σε πράγματα, που με βάση τη λογική αποτελούν δεισιδαιμονίες.
Βλέπετε οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να διατηρούν συμβολικά έθιμα προκειμένου να εξασφαλίσουν υγεία και ευημερία στο σπιτικό τους, κατά τη νέα χρονιά.
Το γνωστό μας λοιπόν ποδαρικό, στην Ελλάδα είναι η πρώτη κίνηση, που γίνεται με τον ερχομό κάθε νέου χρόνου. Είναι το πρώτο βήμα ενός επισκέπτη στο σπίτι μας, τα ξημερώματα ή το πρωί της Πρωτοχρονιάς και πρέπει να φέρνει καλή τύχη και ευτυχία για όλη τη χρονιά στο σπίτι που επισκέπτεται.
Όμως επειδή υπάρχει πάντα η πιθανότητα να φέρει το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα, αυτός που θα κάνει το ποδαρικό θα πρέπει να είναι και καλότυχος και καλόκαρδος, γι' αυτό προτιμούνται τα παιδιά που είναι αθώα και ειλικρινή και φυσικά το πρώτο βήμα, θα πρέπει να γίνει με το δεξί για να έρθουν όλα δεξιά, δηλαδή βολικά (κατ' ευχήν).
Η εθιμική αυτή συνήθεια δεν είναι τίποτα άλλο από μια δοξασία σύμφωνα με την οποία ό,τι συμβαίνει στην αρχή του χρόνου, συμβαίνει ολόκληρη τη χρονιά. Το ίδιο συμβαίνει και για την πρώτη του μήνα ή της εβδομάδας, γι' αυτό και η ευχή για καλό μήνα ή καλή εβδομάδα. Μάλιστα είναι τόσο παλιά που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο της Γένεσης (30, 30), ενώ στο καλό ποδαρικό πίστευαν και οι Εβραίοι και οι Ρωμαίοι, όπως αναφέρει ο Κοραής.
Και στα Βυζαντινά χρόνια παρά τις επικρίσεις, που δέχθηκε από τους Πατέρες της Εκκλησίας, η συνήθεια του ποδαρικού επιβίωσε μένοντας αλώβητη ως τις μέρες μας.
Δεν είναι λίγες οι περιοχές της πατρίδας μας όπου το ποδαρικό γίνεται από τον ίδιο τον νοικοκύρη ή από τον πρωτότοκο γιό του. Ο Γεώργιος Μέγας αναφέρει, πως το ποδαρικό στην Αμοργό γινόταν από ένα άνθρωπο του σπιτιού όπως γύριζε από την εκκλησία με ένα εικονισματάκι στο χέρι. Κάνοντας δύο βήματα μέσα στο σπίτι έλεγε: Μέσα καλό". Κατόπιν γύριζε δύο τρία βήματα πίσω και ξανάλεγε: "Κι έξω κακό". Οι κινήσεις αυτές επαναλαμβάνονταν τρεις φορές. Την τρίτη φορά έριχνε και το ρόδι, να σπάσει μέσα στο σπίτι, για να είναι το σπίτι γεμάτο από καλά, όπως γεμάτο είναι το ρόδι. Στη συνέχεια όλη η οικογένεια έτρωγε μια "δαχτυλιά" μέλι, για να είναι γλυκιά η ζωή όλο το χρόνο.
Στην Κάρπαθο έβαζαν πρωί πρωί στο σπίτι ένα άσπρο σκύλο, για το καλό και του έδιναν να φάει μπακλαβά, για να "σκυλιάσει" το σπίτι και να θεριέψουν οι άνθρωποί του.
Να σημειώσουμε πως σε όλες τις περιπτώσεις το πρόσωπο που έκανε ποδαρικό λάβεναι και χρηματικό δώρο.
Στις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας το ποδαρικό συνδέθηκε με την καλή σοδειά που θα εξασφάλιζε και την ευημερία της οικογένειας. Σε μερικά χωριά της Ρούμελης αυτός που έκανε το ποδαρικό σκόρπιζε και μια χούφτα ρύζι, για να ριζώσει το καλό.
Στην Κρήτη το πρωί της Πρωτοχρονιάς κάθε μέλος της οικογένειας βγαίνει έξω από το σπίτι παίρνει μια πέτρα τη βάζει μέσα στο σπίτι και αφού καθίσει πάνω της κάνει το σταυρό του και λέει: "Κλου κλου στα ορνίθια μας, καλοχρονιά στο σπίτι μας, αρνιά και ρίφια θηλυκά και κοπέλια αρσενικά". Στη συνέχεια οι γονείς παίρνουν με το καλό χέρι (το δεξί) τα παιδιά κάνοντας το ίδιο και κάθε επισκέπτης και λένε: "Καλημέρα στην αφεντιά σας, καλή Αγία Αρχιμηνιά. Όσο βάρος έχει τούτη δω η πέτρα, τόσο χρυσάφι να μπαίνει στο σπιτικό σας".
Στην Καστοριά φωνάζουν ένα παιδί, που έχει καλό ποδαρικό και το βάζουνε με την "τσουμάγια", που είναι ένα ξύλο που στο κάτω μέρος του έχει ένα κόμπο, να ανακατέψει τη φωτιά και να πει: "Αρσενικά παιδιά, θηλυκά αρνιά".
Στη Λήμνο βάζουν στο τραπέζι ένα ρόδι για να είναι το σπίτι όπως το ρόδι γεμάτο και γλυκά, μέλι και τηγανόπιτες και το αφήνουν στολισμένο έτσι, όλη τη μέρα.
Στην Κορώνη την Πρωτοχρονιά δεν σφάζουν κότα, γιατί η κότα καθώς σκάβει ρίχνει τα χώματα πίσω της, άρα και τα καλά μακριά από το σπίτι. Σφάζουν γουρούνι που τα σπρώχνει μπροστά του και κατσίκι που τρώει ό,τι του ρίχνουν.
Σε πολλές περιοχές της Λέσβου, το ποδαρικό γίνεται από το νοικοκύρη του σπιτιού ο οποίος ρίχνει μια κανάτα νερό, (κουμάρι) στο κατώφλι του σπιτιού λέγοντας: "Όπως τρέχει το νερό, έτσι να τρέχουν τα καλά στο σπίτι". Την κανάτα αυτή την είχε από πριν γεμίσει στη βρύση του χωριού, χωρίς να μιλήσει σε κανένα από όσους συναντούσε (αμίλητο νερό) αφήνοντας (στη βρύση) μελομακάρονα (φινίκια) και κουραμπιέδες. Κρατά στο χέρι του και μια μαυρόπετρα (πέτρα γερή από γρανίτη), πάνω στην οποία σπάει, μέσα στο σπίτι, το ρόδι και λέει: "Όπως είναι το ρόδι γεμάτο, να είναι γεμάτο το σπίτι μας" και με ένα κλαδί ελιάς (που είναι αιωνόβια) χτυπά στο κεφάλι κάθε μέλος της οικογένειας και των καλεσμένων και του εύχεται καλή χρονιά και υγεία.
πηγές: 24grammata.com, valentine.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!