Ο συνθέτης του πιο αγαπημένου "δρόμου" στην Ελλάδα!

Ο Μάνος Λοΐζος γεννήθηκε στους Αγίους Βαβατσινιάς της Λάρνακας, στην Κύπρο το 1937 (22 Οκτωβρίου) και ήταν το μοναχοπαίδι του Ανδρέα Λοΐζου και της Δέσποινας Μανάκη, που καταγόταν από τη Ρόδο. Λίγα χρόνια αργότερα και όταν εκείνος ήταν επτά χρόνων η οικογένεια μετακόμισε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Η πρώτη του επαφή με τη μουσική γίνεται μέσα από το βιολί στα μαθητικά του χρόνια, στο τοπικό Ωδείο. Συνέχισε με την αγαπημένη του κιθάρα και μετά την αποφοίτησή του από το Αβερώφειο Γυμνάσιο της Αλεξάνδρειας ήρθε στην Αθήνα, το 1955.

Σκοπός του ήταν να σπουδάσει γι' αυτό και αρχικά γράφτηκε στη Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όμως στις αρχές του 1956 εγκαταλείπει τη Φαρμακευτική για να φοιτήσει στην Ανωτάτη Εμπορική. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα θα περάσει και από τη Σχολή Βακαλό, θέλοντας να σπουδάσει ζωγραφική. Χρειάστηκε όμως ένα χρόνο αργότερα να εγκαταλείψει τις σπουδές του για να εργαστεί προκειμένου να επιβιώσει. Οι δουλειές που κάνει είναι πολλές, από σερβιτόρος ως γραφίστας σε διαφημιστικές εταιρείες, αλλά και μουσικός σε μπουάτ.


Το 1962 η γνωριμία του με το Μίμη Πλέσσα θα γίνει η αφορμή να ηχογραφήσει το πρώτο του τραγούδι. Είναι το "Τραγούδι του δρόμου" σε ελληνική απόδοση του Νίκου Γκάτσου του ποιήματος του Λόρκα. Ερμηνευτής ήταν ο Γιώργος Μούτσιος.

Την ίδια περίοδο συμμετέχει σε μια πρωτοβουλία συγκρότησης του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής, στον οποίο πολύ γρήγορα θα γίνουν μέλη ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Φώντας Λάδης, ο Μάνος Ελευθερίου και πολλοί άλλοι. Μάλιστα χρησιμοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη ως διευθυντής της χορωδίας του Συλλόγου, στις παραστάσεις της Όμορφης Πόλη στο θέατρο Παρκ.

Το 1965, παντρεύεται την πρώτη του σύζυγο τη Μάρω Λημναίου (μετέπειτα γνωστή συγγραφέα παιδικών βιβλίων Μάρω Λοΐζου) και αποκτά μαζί της μια κόρη τη Μυρσίνη. Με την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών φεύγει για την Αγγλία, για να επιστρέψει στις αρχές του 1968. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μπαίνει πολλές φορές στο στόχαστρο των αρχών λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων (ήταν μέλος του ΚΚΕ).
Ένα χρόνο αργότερα (1972) θα αποτελέσει ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας (ΕΜΣΕ), με σκοπό την καταπολέμηση της κασετοπειρατείας και της λογοκρισίας. Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου 1973, συλλαμβάνεται στο σπίτι του στο Χολαργό και κρατείται για δέκα μέρες στα κρατητήρια της Ασφάλειας.

Με τη μεταπολίτευση συμμετέχει σε πολλές συναυλίες της εποχής και στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί το δίσκο "Τα τραγούδια του Δρόμου" με όλα τα τραγούδια που ήταν απαγορευμένα κατά τη διάρκεια της επταετίας. Ως το 1977 υπήρξε ένας από τους βασικούς εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού της Ελλάδας.
Ένα χρόνο μετά (1978) αναλαμβάνει πρόεδρος της Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης πνευματικών δικαιωμάτων. Τη χρονιά αυτή, θα παντρευτεί τη δεύτερη σύζυγό του, ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη.

Στα είκοσι χρόνια της μουσικής του διαδρομής έγραψε κάποια από τα καλύτερα τραγούδια της Ελληνικής Μουσικής σκηνής συνεργαζόμενος με το Γιάννη Καλατζή, το Γιώργο Νταλάρα, το Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τη Χαρούλα Αλεξίου, το Γιάννη Πουλόπουλο, το Γιάννη Πάριο, το Στέλιο Καζαντζίδη, τη Μαρία Φαραντούρη και τη Δήμητρα Γαλάνη.

Έφυγε πολύ νωρίς από τη ζωή στις 17 Σεπτεμβρίου του 1982 μετά από ενός χρόνου άνιση μάχη με τον καρκίνο. Το έργο του όμως παραμένει εδώ, πάντα ανεξίτηλο στο χρόνο, διαχρονικό και επίκαιρο.

Η βασική δισκογραφία του Μ. Λοΐζου

«Ο Σταθμός» (1968): Επτά τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και πέντε ορχηστρικά. («Minos») Επιτυχίες: «Δελφίνι, Δελφινάκι», «Το παλιό ρολόι», «Η δουλειά κάνει τους άντρες», «Ο Σταθμός». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου και Γιώργος Νταλάρας.

«Θαλασσογραφίες» (1970): 11 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Έχω ένα καφενέ», «Τζαμάικα», «10 παλληκάρια». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Γιώργος Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ, Γιάννης Πάριος και ο συνθέτης.

«Ευδοκία» (1971): Το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας του Αλέξη Δαμιανού. («Minos») Επιτυχία: «Το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας».

«Να 'χαμε τι να 'χαμε...» (1972): 10 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Παποράκι», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», «Κουταλιανός», «Ελισσώ». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής και Γιώργος Νταλάρας.

«Τραγούδια του δρόμου» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, Δημήτρη Χριστοδούλου, Νίκου Γκάτσου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Μέρμηγκας», «Τσε», «Τ' Ακορντεόν», «Τρίτος Παγκόσμιος». Τραγουδούν: Αλέκα Αλιμπέρτη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χορωδία Γιώργου Κακίτση και ο συνθέτης.

«Καλημέρα ήλιε» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Καλημέρα Ήλιε», «Μια καλημέρα», «Με φάρο το φεγγάρι», «Θα έρθει μόνο μια στιγμή», «Δώδεκα παιδιά» και «Όταν σε είδα να ξυπνάς». Τραγουδούν: Κώστας Σμοκοβίτης, Χάρις Αλεξίου, Αλέκος Αλιμπέρτης και ο συνθέτης.

«Τα νέγρικα» (1975): Κύκλος 10 τραγουδιών σε ποίηση Γιάννη Νεγρεπόντη. («Minos») Επιτυχία: «Ο γερο νέγρο Τζιμ». Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη και Μανώλης Ρασούλης.

«Τα τραγούδια μας» (1976): 12 τραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. («Minos») Επιτυχίες: «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Πάγωσε η τζιμινιέρα», «Το Δέντρο». Ο δίσκος έγινε πλατινένιος, αλλά τα περισσότερα τραγούδια κόπηκαν από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, λόγω των πολιτικοκοινωνικών τους μηνυμάτων.

«Τα τραγούδια της Χαρούλας» (1979): 12 τραγούδια σε στίχους Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα. («Minos») Επιτυχίες: «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Τέλι, Τέλι, Τέλι», «Όλα σε θυμίζουν». Τραγουδούν: Χάρις Αλεξίου και Δημήτρης Κοντογιάννης. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.

«Για μια μέρα ζωής» (1980): 12 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μανώλη Ρασούλη, Δώρας Σιτζάνη, Φώντα Λάδη, Τάσου Λειβαδίτη και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Σ' ακολουθώ», «Κι αν είμαι ροκ», «Η ημέρα εκείνη δεν θα αργήσει». Τραγουδούν: Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο συνθέτης.

«Γράμματα στην αγαπημένη» (1983): Μελοποιημένη ποίηση του τούρκου Ναζίμ Χικμέτ σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου. («Minos»)

«Εκτός Σειράς. Σαράντα σκόρπιες ηχογραφήσεις» (2002): Συλλογή με επιτυχίες του που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε δίσκους. («Minos»)

«Τα τραγούδια του Σεβάχ» (2003): Συλλογή με τις μεγάλες επιτυχίες του («Minos»)

Πληροφορίες: sansimera.gr, wikipedia.org
Κείμενο: "to e-periodiko mas"

η ηθοποιός που έδωσε νέες διαστάσεις στην υποκριτική τέχνη.

Η Έλλη Λούκου, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα γεννήθηκε στα Βίλια Αττικής το 1926 (13 Απριλίου). Πατέρας της ο Κώστας Λούκος και μητέρα της η Αναστασία Σταμάτη. Ο παππούς της γνωστός ως "καπετάν Σταμάτης" πολέμησε στο πλευρό του Κολοκοτρώνη στην επανάσταση του 1821. 

Δύο χρόνια μετά τη γέννησή της (1928) η οικογένειά της μετακομίζει στην Αθήνα. 
Σε ηλικία 15 χρόνων (1941) η Έλλη δίνει εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και απορρίπτεται. Παράλληλα έδωσε εξετάσεις και στη σχολή της Μαρίκας Κοτοπούλη,όπου αναγνωρίστηκε το ταλέντο της και γίνεται η αγαπημένη μαθήτρια της μεγάλης ηθοποιού. Την ίδια εποχή αλλάζει και το επώνυμό της σε Λαμπέτη,  επηρεασμένη από τον "Αστραπόγιανο" του Α. Βαλαωρίτη.

Ένα χρόνο μετά (1942) κάνει το ντεπούτο της στο θέατρο στην παράσταση "Η Χάννελε πάει στον Παράδεισο" του Χάουπτμαν και μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα με τον "Γυάλινο Κόσμο" του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, καθιερώνεται ως ηθοποιός εξαιρετικής εσωτερικότητας. Ακολουθούν η "Αντιγόνη" και το πρώτο ανέβασμα στην Ελλάδα του "Ματωμένου Γάμου" με μουσική γραμμένη από το Μάνο Χατζηδάκι. Είναι η χρονιά, που κάνει και την πρώτη της ταινία με τίτλο "Αδούλωτοι σκλάβοι".


Από το 1948 συνεργάζεται με το σκηνοθέτη Κώστα Μουσούρη και γνωρίζεται με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, που υπήρξε ο πρώτος της μεγάλος έρωτας. Μεγαλύτερες επιτυχίες της το "Πεγκ καρδούλα μου" και η "Κληρονόμος".

Δύο χρόνια αργότερα (1950) παντρεύεται το Μάριο Πλωρίτη για να χωρίσουν τρία χρόνια αργότερα όταν η Έλλη Λαμπέτη γνωρίζει και ερωτεύεται το Δημήτρη Χορν. Οι δυό τους μαζί με το Γιώργο Παππά συγκροτούν θίασο και ανεβάζουν έργα όπως ο "Βροχοποιός", το "Νυφικό κρεββάτι", το "Παιχνίδι της μοναξιάς" και άλλα γράφοντας τις λαμπρότερες σελίδες στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου και της υποκριτικής τέχνης. Παράλληλα συμπρωταγωνιστούν στον κινηματογράφο στις ταινίες, "Κυριακάτικο ξύπνημα" (1954), "Κάλπικη λίρα" του Γιώργου Τζαβέλα (1956), "Το κορίτσι με τα μαύρα" (1956) και το "Τελευταίο ψέμα" του Μιχάλη Κακογιάννη.


Με το Δημήτρη Χορν υπήρξαν ένα βαθιά ερωτευμένο ζευγάρι, όμως το 1959 λήγουν την επαγγελματική τους συνεργασία, παρά το γεγονός ότι δήλωσαν πως θα ξανασυνεργαστούν σύντομα. Αυτό, δεν έγινε ποτέ. Συνέχισε με δικό της θίασο με μεγαλύτερή της επιτυχία, το "Λεωφορείο ο πόθος", όπου έλαβε συγχαρητήρια επιστολή από το Γ. Σεφέρη.
Ήταν μια δύσκολη περίοδος στη ζωή της μεγάλης ηθοποιού, αφού μέχρι το 1959 έχει χάσει τη μητέρα της, το δίδυμο αδελφό της, δύο αδελφές και ένα μωρό...

Η γνωριμία της με το συγγραφέα Φρέντερικ Γουέκιμαν, αποτελεί μια όαση για κείνη στα τραγικά γεγονότα που βίωνε. Παντρεύτηκε μαζί του και έμειναν παντρεμένοι ως το 1976.
Αλλά, και η δεκαετία του 70 ήταν εξίσου δύσκολη για κείνη. Λαχταρούσε να αποκτήσει παιδί και αυτό στάθηκε αφορμή να εμπλακεί σε μια δικαστική περιπέτεια (για την υιοθεσία ενός μωρού) η οποία κράτησε τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Οι βιολογικοί γονείς της μικρής Ελίζας που είχε υιοθετήσει, διεκδίκησαν και τελικά κατάφεραν να πάρουν την κηδεμονία της μικρής, το 1974, κάτι που την άφησε απαρηγόρητη.


Ταυτόχρονα, (από το 1967) πάλευε με τον καρκίνο, χωρίς όμως να παρατήσει το θέατρο, που ήταν η μόνη πηγή ζωής για κείνη. Ανέβασε μιούζικαλ όπως την "Ίρμα", αλλά και Τσέχωφ ("Βυσσινόκηπος") με τεράστια επιτυχία, ενώ συνεργάζεται με το Μάνο Κατράκη στη "Φθινοπωρινή ιστορία". Εκπληκτικές υπήρξαν οι ερμηνίες της και στη "Δεσποινίς Μαργαρίτα", τη "Φιλουμένα Μαρτουράνο" και τα "Μονόπρακτα". 

 Έχοντας χάσει μητέρα και αδελφές από καρκίνο του μαστού, νοσεί κι εκείνη και προχωρεί σε ολική μαστεκτομή στις ΗΠΑ, χωρίς όμως να καταφέρει να τον νικήσει αφού 11 χρόνια μετά (1980), ο καρκίνος επιστρέφει με συνεχείς μεταστάσεις. Υποβάλλεται σε χημειοθεραπείες, που όμως πλήττουν τις φωνητικές της χορδές, χάνοντας σταδιακά τη φωνή της.  

Στην τελευταία της παράσταση το 1981, "Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού", παίζει την κωφάλαλη Σάρα, με τρόπο όχι απλά θαυμαστό, αλλά υποδειγματικό.

Δύο χρόνια αργότερα στις 3 Σεπτεμβρίου του 1983, αφήνει την τελευταία της πνοή σε νοσοκομείο των ΗΠΑ, αφού πρώτα συναίνεσε για να δωρηθούν τα μάτια της.

Αξίζει να σημειώσουμε εδώ, πως  είχε βραβευθεί με το βραβείο Μ. Κοτοπούλη, καθώς και ότι ήταν υποψήφια για το βραβείο της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών (BAFTA) πρώτο γυναικείου ρόλου στην ταινία το "Τελευταίο ψέμα".

Ο καλός της φίλος, Φρέντυ Γερμανός έγραψε βιβλίο για τη ζωή της, το οποίο έγινε best seller δεκατρία χρόνια από το θάνατό της.

"Ή Έλλη έκανε πάντα κάτι αναπάντεχο", λέει ο Κουν. Από ένα τέτοιο αναπάντεχο θα γεννηθεί το 1946, μια στιγμή που θα περάσει στην ιερή Μυθολογία του θεάτρου μας.
Ήταν μια σκηνή στον "΄Γυάλινο κόσμο" όπου η Λάουρα σβήνει το κερί, δίπλα στον κοιμισμένο αδελφό της: "Μια ποιητική στιγμή!" Πώς να κάνεις όμως ποίηση, όταν πρέπει να φουσκώσεις τα μάγουλά σου για να φυσήξεις; Η Έλλη αποφάσισε να λύσει τον γρίφο, χωρίς να πει τίποτε στον Κουν. Κάθε βράδυ που γύριζε στην οδό Ασκληπιού, κλεινόταν μόνη της στην κουζίνα, άναβε ένα σπαρματσέτο και προσπαθούσε να το σβήσει ποιητικά: "Τελικά, βρήκα τον τρόπο. Έπρεπε το στόμα μου να είναι ακριβώς απέναντι στο σπαρματσέτο - η ανάσα μου να σημαδεύει τη φλόγα. Μου πήρε ένα μήνα, αλλά τα κατάφερα! Έμαθα να σβήνω το κερί με μια ανάσα".
Όλα αυτά για μια σκηνή που κρατούσε όλα κι όλα δέκα δευτερόλεπτα! Άξιζε όμως τον κόπο. Ένα βράδυ μπαίνει στο θέατρο ο Άγγελος Σικελιανός - περίπου τυχαία. Θα ξανάρθει άλλες δέκα φορές: "Έρχομαι για να καταλάβω πώς σβήνει τα κεριά το κορίτσι αυτό" λέει ο Σικελιανός. "Είναι το ποιητικό πράγμα που είδα ποτέ μου".

(Φρέντυ Γερμανός - "ΕΛΛΗ ΛΑΜΠΕΤΗ", Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ)

Ο Λυκούργος Καλλέργης γράφει για την Έλλη Λαμπέτη:
"Ήταν μια ύπαρξη  απλή, αιθέρια, σαγηνευτική, με μια βαθύτατη όμως πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια, ειδικότερα σε ό,τι αφορούσε το θέατρο και την υποκριτική τέχνη..."

(Λυκούργος Καλλέργης - "ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΑΡΑΧΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ", Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ)
Ατελείωτη είναι η λίστα με τα θεατρικά έργα στα οποία χάρισε ψυχή, σάρκα και οστά με την ερμηνεία της. Αν θέλετε να τη διαβάσετε πατήστε εδώ.

Πηγές πληροφοριών: wikipedia.org, sansimera.gr, logomnimon.wordpress.com

Κείμενο: to e-periodiko mas

Ο Μιχάλης Κακογιάννης γεννήθηκε στις 11 Ιουνίου του 1921 στη Λεμεσό της Κύπρου και σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Το μεγαλύτερο διάστημα της παραμονής του εκεί, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC ως μεταφραστής και εκφωνητής, ενώ σε ηλικία 22 μόλις χρόνων ανέλαβε τη διεύθυνση της "Κυπριακής Ώρας".


Στο Λονδίνο ξεκινά και την καριέρα του ως ηθοποιός στο Θέατρο της Αγγλίας το 1947, για να τον κερδίσει όμως η σκηνοθεσία. Τέσσερα χρόνια αργότερα (1951), έρχεται στην Ελλάδα, για να ξεκινήσει την σκηνοθετική του καριέρα με την ταινία "Κυριακάτικο ξύπνημα" το 1954. Ακολούθησαν η "Στέλλα", το "Κορίτσι με τα μαύρα", το "Τελευταίο ψέμα", η τριλογία "Ηλέκτρα", "Τρωάδες" και "Ιφιγένεια", καθώς και ο "Αλέξης Ζορμπάς", οι οποίες διαγωνίστηκαν και ξεχώρισαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως αποσπώντας πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Πολλοί και σπουδαίοι ηθοποιοί συνεργάστηκαν μαζί του στις ταινίες του, ενώ δεν έλειψαν και καταξιωμένοι ηθοποιοί της Ευρώπης και της Αμερικής.


Ο Μιχάλης Κακογιάννης όμως δεν περιορίστηκε στον κινηματογράφο. Σκηνοθέτησε πολλές θεατρικές παραστάσεις αλλά και παραστάσεις όπερας τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις ΗΠΑ, Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων που φέρουν την υπογραφή του, καθώς και στίχοι ελληνικών τραγουδιών, όπως το "Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι", "Εφτά τραγούδια θα σου πω" σε μουσική του Μάνου Χατζηδάκη.


Μέσα σ' ένα τόσο πλούσιο έργο, ξεχωρίζει το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που γύρισε στην πατρίδα του την μαρτυρική Κύπρο και αναφερόταν στη βίαιη τουρκική εισβολή με τον τίτλο "Αττίλας '74". Ένα ντοκιμαντέρ που αποτύπωνε με θάρρος όλα σχεδόν τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου, παίρνοντας συνεντεύξεις από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το Νίκο Σαμψών αλλά και άλλους ηγετικούς και μη, παράγοντες, χωρίς να αφήσει πλήθος άστεγων και βασανισμένων ανθρώπων, έτσι ώστε να καταφέρει να εξιστορήσει με λεπτομέρεια την τουρκική εισβολή και τη βία που υπέστη ο μαρτυρικός Ελληνοκυπριακός λαός. Το ντοκιμαντέρ αυτό βραβεύτηκε στη Φλωρεντία ως το καλύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, το 1974.

Κάτι που λίγοι γνωρίζουν είναι ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακρόπολης! Ήταν ο πρώτος που το οραματίστηκε και για να καταφέρει να το υλοποιήσει ίδρυσε το σύλλογο "Οι φίλοι της Αθήνας". Ο διάσημος Γάλλος φωτιστής Pierre Bideau συνεργάστηκε μαζί του, ενώ ο Μ. Κακογιάννης ανέλαβε τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.

Το 2004 θα συστήσει το κοινωφελές ίδρυμα "Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης" που έχει ως σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου. Μάλιστα, πέντε χρόνια αργότερα, το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε και η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του ιδρύματος στην οδό Πειραιώς 206 στον Ταύρο.


Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί πολλές φορές για το έργο του, τόσο στην Ελλάδα και την Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ' (Κύπρος), το Special Grand Prix of the Americas (Μόντρεαλ), ενώ έχει βραβευθεί και από την Ακαδημία Αθηνών, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, από το American Hellenic Institute στην Ουάσιγκτον και στο Κάϊρο και έχει ανακηρυχθεί επίτιμος Δημότης Λεμεσού, Montpellier (Γαλλία) και Ντάλας (Τέξας). Υπήρξε επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κύπρου και Θεσσαλονίκης και αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College.



Για περισσότερο από μισό αιώνα ο Μιχάλης Κακογιάννης έθεσε νέα θεμέλια στην τέχνη του κινηματογράφου, του θεάτρου και της όπερας σκηνοθετώντας 15 ταινίες, 36 θεατρικά έργα και 7 όπερες στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, αποσπώντας τιμητικές διακρίσεις και βραβεία.

Οι παρακάτω πίνακες δείχνουν συνοπτικά τα έργα και τα βραβεία του.

Κινηματογράφος

Έτος	Τίτλος	Συμμετοχές σε φεστιβάλ και βραβεύσεις
1954	Κυριακάτικο ξύπνημα	Βραβείο Diploma of Merit στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου
1955	Στέλλα	Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955, Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood το 1955.
1956	Το κορίτσι με τα μαύρα	Παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1956. Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood. Ασημένιο βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας το 1958.
1958	Το τελευταίο ψέμα	Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 1958, στο φεστιβάλ της Μελβούρνης το 1959 και στο φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο το 1959. Βραβείο κριτικών Αγγλίας το 1959.
1960	Eroica	Συμμετείχε στα φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου το 1960, το 1961 κέρδισε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας.
1961	Χαμένο Κορμί	Επιλογή στο φεστιβάλ Καννών
1962	Ηλέκτρα	Συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962: Βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής προσαρμογής, ήχου, Βραβείο διεθνούς ενώσεως νέων. Θεσσαλονίκη 1962: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' γυναικείου ρόλου. Ένωση Ελλήνων Κριτικών: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' & β γυναικείου ρόλου, α' ανδρικού, καλύτερης μουσικής. Βραβεία στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου (1962), του Ακαπούλκο (1962), του Βερολίνου (1963). Υποψηφιότητα για Oscar καλύτερης ξένης ταινίας (1962) και εκτός από την υποψηφιότητα για Οscar πήρε συνολικά 25 διεθνείς διακρίσεις.
1964	Αλέξης Ζορμπάς	7 υποψηφιότητες για Oscar (ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας, σκηνογραφίας, α΄ανδρικού ρόλου και β΄γυναικείου ρόλου. 5 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα και Βραβείο Διεθνούς Κριτικής
1967	Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά	Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης
1971	Τρωάδες	Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης
1974	Αττίλας '74	Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Φλωρεντία
1976	Ιφιγένεια	Υποψηφιότητα για Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης παραγωγής. 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
1986	Γλυκιά πατρίδα
1992	Πάνω, κάτω και πλαγίως
1999	Ο βυσσινόκηπος	Κρατικά βραβεία ΥΠΠΟ 1999 Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας Καλύτερων Σκηνικών Καλύτερων Κοστουμιών

Θέατρο

Έτος	Τίτλος
1954	Μια Γυναίκα Χωρίς σημασία
1954	Γαλάζιο Φεγγάρι
1956	Ο Αριστοκρατικός Δρόμος
1956	Βροχοποιός
1957	Gigi
1959	Η Κυρία με τις Καμέλιες
1962	Όμορφη Πόλη
1963 (13-14 Ιουλίου)	Τρωάδες
1963-1965	Τρωάδες
1964	Ξυπόλητη στο Πάρκο
1965	Ξωτικά μέσα στη Νύχτα
1965-1966	Τρωάδες
1966	Δαίμονες
1968	Ιφιγένεια εν Αυλίδι
1968-1970	Ρωμαίος και Ιουλιέτα
1972	Λυσιστράτη
1973	Οιδίπους Τύραννος
1975	Δεσποινίς Μαργαρίτα
1977	Βάκχες
1981	Σουίτα για Δύο
1982	Οι Τρεις Αδερφές
1983-1985	Ζορμπάς
1983	Ηλέκτρα
1989	Να Ντύσουμε τους Γυμνούς
1990	Ναν
1994 (21-22 Ιουλίου)	Ες Γην Εναλίαν ...Κύπρος 20 Χρόνια Μετά
1995-1997	Τρωάδες
1997-1998	Master Class
2001-2002	Μήδεια
2002	Όλα απ'την αρχή
2003-2004	Άμλετ
2005	Λυσιστράτη
2005	Κοριολανός

Όπερα

Έτος	Τίτλος
1967	Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα
1972	Μποέμ
1982	Τραβιάτα
1987	Ιφιγένεια Εν Αυλίδι και Ιφιγένεια έν Ταύροις
1988, 1989, 1992	Η Μεγαλοψυχία του Τίτο
1994	Η Μεγαλοψυχία του Τίτο
1995	Μήδεια

Πληροφορίες - πίνακες: wikipedia.org

Γεννημένος το Φεβρουάριο του 1933, ο Κώστας Γαβράς ξεκινά από τα Λουτρά Ηραίας για να κατακτήσει τον κόσμο.

Η στράτευση του πατέρα του κι οι αγώνες που έδωσε με τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, καθώς και η εκδίωξη ολόκληρης της οικογένειάς του με την απελευθέρωση, από τους νικητές του Εμφυλίου, επηρεάζουν βαθιά τον νεαρό Κώστα, ο οποίος αφού τελείωσε το Γυμνάσιο στην Αθήνα, θέλησε να φύγει στις ΗΠΑ, όμως δεν έγινε δεκτός.

Για το λόγο αυτό φεύγει για τη Γαλλία και γράφεται στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι, για να σπουδάσει Συγκριτική Φιλολογία.

Τις σπουδές του δεν θα τις ολοκληρώσει όμως, αφού λίγο αργότερα στράφηκε στον κινηματογράφο παρακολουθώντας το Institut de Hauntes Etudes Cinematographiques.

Δούλεψε σαν βοηθός σκηνοθέτη δίπλα στους Ρενέ Κλαιρ, Ιβ Αλεγκρέ, Ρενέ Κλεμάν, Χενρί Βερνέιγ, Μαρσέλ Οπιλς κ.α. Η πρώτη του ταινία ήταν το "Les Rates", το 1958.

Το 1965 θα κάνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, η οποία ήταν ένα πολύ επιτυχημένο θρίλερ όπου πρωταγωνιστούσαν ο Υβ Μοντάν, η Σιμόν Σινιορέ, ο Ζακ Περέβ και ο Ζαν Λουϊ Τρεντινιάν. Τίτλος της "The Sleeping Car Murder" όπου εκτός από τη σκηνοθεσία, υπέγραφε και το σενάριο. Με αυτή κέρδισε το βραβείο Edgar Allen Poe, ενώ η ταινία θεωρείται σαν ένα από τα δέκα καλύτερα φιλμ της χρονιάς αυτής.

Τέσσερα χρόνια αργότερα το 1969 ο Κώστας Γαβράς θα σκηνοθετήσει την ταινία, που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό, ακόμα και σε κείνους που δεν την έχουν δει. Ο λόγος για την ταινία "Ζ" με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παππά. Επρόκειτο για ένα πολιτικό και αντιφασιστικό φιλμ, στο οποίο ο Γαβράς χρησιμοποίησε τεχνικές θρίλερ για να αποδώσει το σκοτεινό πολιτικό σκηνικό που δημιούργησε και εξέτρεφε το δικτατορικό καθεστώς της Ελλάδας. Σ' αυτή την ταινία δεν ήταν μόνο σκηνοθέτης, αλλά και παραγωγός, ενώ συμμετείχε και στο σενάριο κερδίζοντας μια υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας και βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών.

Στα χρόνια που ακολούθησαν έφτιαξε μια σειρά ταινιών, που δεν ήταν τίποτα λιγότερο από διαμαρτυρία και επίκριση στα καταπιεστικά καθεστώτα όπου αυτά υπήρχαν στον πλανήτη, χωρίς να κρύβει και μια έντονη αμφισβήτηση για τον Αμερικανικό παράγοντα.

Πρόκειται για τις ταινίες: "Κατάσταση Πολιορκίας" το 1973 με αναφορά στην Ουρουγουάη, "Ειδικό Δικαστήριο" το 1975, που του χαρίζει ένα ακόμα βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών, ο "Αγνοούμενος" το 1982 με την οποία κερδίζει Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου, το Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών και βραβείο BAFTA καλύτερης ταινίας. Πρωταγωνιστές της ταινίας ο Jack Lemmon και η Sissy Spacek. Το 1982 είναι η χρονιά που έγινε διευθυντής του Cinematheque Francais.

Το 1977 μια άλλη ταινία του χαρίζει ένα ακόμα Όσκαρ (ξένης ταινίας). Δεν είναι άλλη από το "Madame Rosa" όπου πρωταγωνιστούσε η Σιμόν Σινιορέ.

Το 1983 ταράζει πάλι τα νερά εξοργίζοντας πολλούς με την ταινία του "Χάνα Κ" η οποία εξέφραζε μια φιλο - παλαιστινιακή άποψη.

Ακολούθησαν οι ταινίες "Προδομένος" το 1988 και "Music Box" το 1990 με την οποία κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και η "Μικρή Αποκάλυψη" το 1993. Το 2003 κερδίζει το βραβείο Cesar καλύτερου σεναρίου, για την ταινία "Αμήν" η οποία όπως και το "Music Box" αναφέρεται στα εγκλήματα του ναζισμού.

Πιο αναλυτικά, η φιλμογραφία του Κώστα Γαβρά έχει ως εξής:

• 1958: Les Rates (ταινία μικρού μήκους) 
• 1965: Compartiment tueurs - Διαμέρισμα δολοφόνων 
• 1967: Un homme de trop - Μακί, τα λιοντάρια της κολάσεως 
• 1969: Z
• 1970: L'Aveu - Η Ομολογία 
• 1973: État de siège - Κατάσταση Πολιορκίας 
• 1975: Section spéciale - Ειδικό δικαστήριο 
• 1979: Clair de femme - Η λάμψη μιας γυναίκας 
• 1982: Missing - Ο Αγνοούμενος 
• 1983: Hanna K 
• 1986: Conseil de famille 
• 1988: La main droite du diable (Betrayed) - Το στίγμα της προδοσίας 
• 1989: Music box - Το μουσικό κουτί
• 1991: Pour Kim Song-Man 
• 1991: Contre l'oubli 
• 1992: La Petite Apocalypse 
• 1995: Lumière et Compagnie 
• 1995: À propos de Nice, la suite 
• 1997: Mad City 
• 2002: Amen - Αμήν
• 2005: Le Couperet - Το τσεκούρι 
• 2009: Eden à l'ouest - Παράδεισος στη Δύση
• 2012: Le Capital - Το Κεφάλαιο 

Πηγές πληροφοριών:wikipedia.org, arcadians.gr
Κείμενο: to e-periodiko mas