Πολλά και διαφορετικά τα έθιμα της Μ. Παρασκευής, στην Ελλάδα και την Κύπρο, με αποκορύφωμα τον Επιτάφιο, που ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους και τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε περιοχής, ποικίλουν δίνοντας ξεχωριστό χρώμα στην κορύφωση του Θείου Δράματος.
Σε μερικά μέρη της Κύπρου, τη μέρα αυτή, όπως και στη Μακεδονία και τη Θράκη, πίνουν ξύδι ή τρώνε φαγητά με ξύδι, όπως φακές και κουκιά για να θυμηθούν το μαρτύριο του Χριστού , που όταν ζήτησε νερό, τον πότισαν ξύδι. Άλλες οικογένειες δε μαγειρεύουν καθόλου γιατί είναι μέρα μεγάλης νηστείας. Σε όλα τα μέρη της Ελλάδας τη Μ. Παρασκευή δεν κάνουν δουλειές, ούτε μαστορέματα αντιμετωπίζοντας τη μέρα αυτή σαν μέρα όπου όλοι συμμετέχουν στο Θείο Πένθος.
Το βράδυ της Μ. Παρασκευής ψάλλονται τα Εγκώμια ή ο Επιτάφιος θρήνος από κορίτσια που παριστάνουν τις Μυροφόρες και ραντίζουν το Νεκρό Ιησού με πέταλα λουλουδιών. Την ώρα της περιφοράς του Επιταφίου, μπροστά πηγαίνει ο Σταυρός και τα Εξαπτέρυγα. Ακολουθούν ο Επιτάφιος, οι ιερείς και πίσω ο κόσμος. Τον περιφέρουν γύρω από την αυλή της εκκλησίας. Ο κόσμος σταυροκοπιέται και περνά από κάτω για ν’ αγιαστεί. Όταν τον φέρουν μέσα στην εκκλησία, ο κόσμος προσκυνά και ο παπάς δίνει λουλούδια που είναι αγιασμένα. Τα φυλάγουν και μ’ αυτά καπνίζουν. Τα παλικάρια που σήκωσαν τον Επιτάφιο παίρνουν τ’ αγιασμένα κεριά που έφεγγαν στις τέσσερις γωνιές του και τα φυλάγουν. Τ’ ανάβουν όταν βρίσκονται σε δύσκολη θέση αυτοί ή οι οικογένειες τους.
Στην Αθήνα περασμένων δεκαετιών, πριν βγει ο Επιτάφιος οι νοικοκυρές έβγαιναν και σκούπιζαν τους δρόμους, ενώ την ώρα της περιφοράς έβγαιναν στις πόρτες τους με ένα κεραμίδι το οποίο πάνω του είχε ένα αναμμένο καρβουνάκι και λιβάνι.
Στην Κέρκυρα, ο Επιτάφιος ξεκινά από την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο. Τελευταίος βγαίνει ο επιτάφιος της Μητρόπολης. Κάθε επιτάφιος βγαίνει με την μπάντα της ενορίας και με χορωδία πιστών. Στον Αγ. Σπυρίδωνα η περιφορά γίνεται στις 9:00 το πρωί, μια συνήθεια που παρέμεινε από το 1574 όταν οι Βενετσιάνοι απαγόρευσαν στους ορθόδοξους την περιφορά του επιταφίου την Μ. Παρασκευή.
Στη Μυτιλήνη, όλοι οι Επιτάφιοι από τις ενορίες της πόλης, συναντιούνται στο λιμάνι της πόλης και υπήρχε η συνήθεια να παίρνουν κρυφά τα λουλούδια από τον επιτάφιο όταν τελείωνε η περιφορά, για να έχουν μεγαλύτερες θαυματουργές ιδιότητες. Τα λουλούδια αυτά τα φυλάνε για το καλό και με αυτά γιατρεύουν τον πονοκέφαλο, φτιάχνουν φυλαχτά και γαληνεύουν τη θάλασσα όσοι ταξιδεύουν.
Ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι στην Ύδρα, μπαίνει στη θάλασσα και εκεί διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου, έτσι ώστε να ευλογηθούν τα νερά και να γίνει δέηση υπέρ των ναυτικών που ταξιδεύουν και να έχουν ήρεμες θάλασσες. Στο Αγρίνιο, όπως και στα Ιωάννινα οι Επιτάφιοι από τις μεγαλύτερες ενορίες της πόλης, συναντιόνται στην κεντρική πλατεία όπου συρρέει πλήθος κόσμου. Ένα έθιμο που υπήρχε από τα παιδιά στις γειτονιές του Αγρινίου τα παλιότερα χρόνια, ήταν να ανάβουν κεράκια και στάζοντας κερί από αυτά στο πεζοδρόμιο να τα σταθεροποιούν εκεί, για να τα βρει αναμμένα ο Επιτάφιος όταν περάσει, δημιουργώντας μια εικόνα (των φωτισμένων πεζοδρομίων της πόλης) πραγματικά μαγική.
Στην Κίο οι άνθρωποι αφήνουν τις πόρτες των σπιτιών ανοιχτές κατά την περιφορά του Επιτάφιου για να μπει μέσα στο σπίτι η Θεία Χάρη. Μάλιστα πηγαίνουν νωρίτερα στα σημεία που θα σταματήσει ο Επιτάφιος και τοποθετούν χώμα, το οποίο μόλις τελειώσει η λειτουργία το παίρνουν και το σκορπούν στο σπίτι για να διώξουν τους κοριούς.
Στη Νάξο, την Μ. Παρασκευή δεν ανταλλάσσουν φιλιά, γιατί με το φιλί του πρόδωσε ο Ιούδας το Χριστό, ενώ δεν σφάζουν, «για το αίμα του Χριστού».
Στην Αμοργό, τη Μεγάλη Παρασκευή το απόγευμα προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά σε κατοίκους και επισκέπτες. Το ίδιο βράδυ, κατά την περιφορά του Επιταφίου στα χωριά, οι γυναίκες, από τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, ραίνουν τον κόσμο με κολόνιες και αρώματα.
Στην Τήνο, όλοι οι Επιτάφιοι μαζί και των καθολικών συναντώνται στην Εξέδρα της Χώρας , ψάλλουν για λίγο μαζί και συνεχίζουν οι καθένας την πένθιμη πορεία του προς τους δρόμους της εκάστοτε ενορίας. Ο Επιτάφιος του Αγίου Νικολάου της Τήνου μπαίνει επίσης στη θάλασσα όπως γίνεται και στην Πάρο και το όλο σκηνικό που δημιουργούν οι πυρσοί, ο φλεγόμενος σταυρός, οι σειρήνες από τα πλοία, οι ψαλμωδίες και οι χιλιάδες πιστοί που παρακολουθούν είναι πολύ όμορφο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!