Συνέντευξη με τον Αστέρη Κούτουλα, σκηνοθέτη της ταινίας - αφιέρωμα στο Μ. Θεοδωράκη

Ο Αστέρης Κούτουλας, διάσημος έλληνας καλλιτέχνης στη Γερμανία, ζει και δραστηριοποιείται εδώ και πάνω από 30 χρόνια στο Βερολίνο.
Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας Γερμανική Φιλολογία και Ιστορία της Φιλοσοφίας και έχει μεταφράσει στα γερμανικά Κωνσταντίνο Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Νίκο Εγγονόπουλο, Γιάννη Ρίτσο και Οδυσσέα Ελύτη.

Το 1980 ξεκίνησε να συνεργάζεται με το Μίκη Θεοδωράκη, παράγοντας περίπου τριάντα δίσκους με τη μουσική του, ενώ οργάνωσε πάνω από εκατό συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ανέλαβε πολλές μουσικές παραγωγές Ελλήνων καλλιτεχνών (Μ. Φαραντούρη, Γιώργος Νταλάρας, Ντέμης Ρούσσος, Έλλη Πασπαλά, Άλκιστις Πρωτοψάλτη κα) στην Ευρώπη και συμμετείχε στη διοργάνωση συναυλιών διεθνών σταρ, όπως οι Μερσέντες Σόσα, Scorpions, Στιγκ, Μίλβα, Ζουλφί Λιβανελί κ.α.
Συναντήσαμε τον Αστέρη Κούτουλα, με αφορμή την ταινία που ετοιμάζει για τον μεγάλο μας συνθέτη με τίτλο "Ταξιδεύοντας με το Μίκη" αλλά, όντας βαθιά πολιτικοποιημένος και ζώντας βέβαια στο Βερολίνο, η κουβέντα αναπόφευκτα επεκτάθηκε στην άποψη που έχουν οι Γερμανοί για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και το κλίμα που επικρατεί στη Γερμανία για τους Έλληνες.

Σας συνδέει μακρόχρονη φιλία και συνεργασία με το Μίκη Θεοδωράκη και τώρα αναλαμβάνετε ως σκηνοθέτης μια νέα πρωτοβουλία για την παρουσίαση του έργου του. Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι' αυτό;
Συνεργάζομαι με το Μίκη εδώ και 35 χρόνια. Είμαστε φίλοι και συνεργάτες από το 1980, που ήμουν στην Ανατολική Γερμανία. Η καινούργια μου δουλειά είναι μια ταινία με τίτλο "Ταξιδεύοντας με το Μίκη" και έχει ως αφετηρία τις backstage καταστάσεις των συναυλιών, που οργανώσαμε ανά τον κόσμο. Βάση της ταινίας είναι εξήντα διαφορετικές μουσικές από το σύνολο του έργου του Μίκη. Μιλάμε για πλάνα, από το 1987 μέχρι σήμερα από πρόβες, συναυλίες, ηχογραφήσεις, παραγωγές όπερας και μπαλέτου καθώς και προσωπικές συναντήσεις.
Πρόκειται για ένα αμοντάριστο κινηματογραφικό υλικό, έναν εικονογραφημένο θησαυρό διάρκειας περίπου εξακοσίων ωρών, το οποίο καταγράφει συναρπαστικές στιγμές από τη ζωή ενός χαρισματικού καλλιτέχνη.
Όλο αυτό θα καταλήξει σε ένα φιλμ ενενήντα λεπτών, με εξήντα διαφορετικές μουσικές και εξήντα μικρές ιστορίες. Θα είναι μια συνολική και αυθεντική ματιά στον κόσμο του συνθέτη και "αναρχικού" Μίκη Θεοδωράκη.
Θα δείτε τον Ευρωπαίο Μίκη, τον διάσημο Μίκη, αλλά και τον απλό και ολόδικό μας Έλληνα Μίκη. Θα ακούσετε μέσα από την ταινία διαφορετικά είδη μουσικής του - όπερα, κλασσική, λαϊκή, συμφωνική, δωματίου, τζαζ κ.ο.κ. Ο ίδιος έχει δει ένα κομμάτι και ενθουσιάστηκε. Είναι πάντως η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια ταινία, για ένα καλλιτέχνη και πιστεύουμε ότι μέχρι τον Ιούλιο, θα είναι έτοιμο ένα πρώτο rough cut ως δώρο για τα γενέθλιά του.

Ζείτε στο Βερολίνο. Γνωρίζετε λοιπόν, από πρώτο χέρι ότι υπάρχουν πολιτικά ζητήματα μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Πού βρίσκονται οι σχέσεις αυτές σε κοινωνικό επίπεδο και τι πρέπει, κατά τη γνώμη σας να γίνει;
Οι περισσότεροι Γερμανοί μορφωμένοι και μη, έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου από ορισμένους πολιτικούς και μεγάλη μερίδα των ΜΜΕ. Μα έχουν στιγματίσει ως "πτωχευμένους Έλληνες". Φωνάζουν "πουλήστε την Ακρόπολη!" ή "ο πολιτισμός σας των τελευταίων δύο αιώνων δεν έχει προσφέρει τίποτα στον παγκόσμιο πολιτισμό" κ.α. Είναι η πρώτη φορά που οι Γερμανοί δημοσιογράφοι και πολιτικοί προχωρούν σε τέτοια ρατσιστική μεταχείριση ενός ολόκληρου λαού. Στα δημοσιεύματά τους δεν αναφέρουν ως υπαίτιους τους Έλληνες πολιτικούς ή τους Έλληνες ολιγάρχες, αλλά γενικά τους "Έλληνες".
Υπάρχουν αρκετοί Έλληνες στη Γερμανία που δέχονται φραστικές επιθέσεις. Προσωπικά μου έχει πει Γερμανός: "Δεν μπορείτε να ησυχάσετε εσείς οι Έλληνες; Αν συνεχίσετε έτσι, θα σας στείλουμε τανκς"... Ο Έλληνας πρέσβης εδώ στο Βερολίνο, μου έλεγε τις προάλλες ότι δέχονται συνέχεια απειλητικά τηλεφωνήματα, μέχρι "θα σας σκοτώσουμε" τους λένε, χώρια οι στοίβες από υβριστικά γράμματα. Διάφοροι Γερμανοί πολιτικοί λένε στα πολιτικά talk shows ότι η Γερμανία έχει δώσει λεφτά για εμάς, ενώ ξέρουν ότι προς το παρόν η χώρα τους έχει κερδίσει πολλά δις από την ελληνική κρίση.
Βεβαίως, αν και σε άλλο βαθμό, κι εμείς το ίδιο κάνουμε στην Ελλάδα, όταν αποκαλούμε την κ. Μέρκελ ή τον κ. Σόιμπλε ναζί, κάτι που βρίσκω απαράδεκτο. Γιατί το χειρότερο κακό το κάναμε εμείς οι ίδιοι στη χώρα μας, που ψηφίζαμε επί χρόνια αυτούς που ψηφίζαμε και δώσαμε αυτά τα δικαιώματα προς τα έξω.

Πώς σας φάνηκε το δελτίο Τύπου συμπαράστασης της Γερμανικής Ομοσπονδίας Συνδικάτων προς την Ελλάδα;
Υπάρχουν και στα συνδικάτα και στους κόλπους όλων των γερμανικών κομμάτων έξυπνοι και ρεαλιστές άνθρωποι. Από την άλλη, η Μέρκελ και ο Σόιμπλε δεν είναι πια και... δράκουλες. Πιστεύουν πως η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει και να νοικοκυρευτεί, καθώς για χρόνια καταχράστηκαν δημόσια χρήματα, πακέτα Ντελόρ κ.ο.κ. Η Παγγερμανική Ομοσπονδία Συνδικάτων συμπαρίσταται ξεκάθαρα στη χώρα μας. Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι που πιστεύουν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι αυτή των γραφειοκρατών των Βρυξελλών. Πιστεύουν ότι πρέπει να είναι ανθρώπινη. Στη Γερμανία αυτή τη στιγμή έχουμε αυτούς που υποστηρίζουν τη σκληρή πολιτική και αυτούς που αντιτίθενται.

Ποια είναι η άποψή σας για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και πώς αντιμετωπίζει η Γερμανία τη χώρα μας σήμερα σε πολιτικό επίπεδο; Πώς αντιμετωπίζεται η πολιτιστική πολιτική της χώρας μας;
Η Ελλάδα είναι σε φάση αλλαγής. Χαίρομαι γι' αυτό. Το δικομματικό εξουσιαστικό μοντέλο ΠΑΣΟΚ - ΝΔ δεν άντεξε πλέον τις καταστάσεις για τις οποίες το ίδιο ευθύνεται και κατέρρευσε. Οι Έλληνες έκαναν επιτέλους το πρώτο βήμα. Εύχομαι κι ελπίζω να κάνουν και το επόμενο, που είναι να φύγουμε από το ευρώ, που μας έκανε μεγάλο κακό οικονομικά και ηθικά. Με τον ΣΥΡΙΖΑ  στην εξουσία έχουμε τουλάχιστον για πρώτη φορά μια ελληνική κυβέρνηση που ασκεί ελληνική πολιτική.
Για την Ευρώπη των Βρυξελλών, με τη Γερμανία ισχυρότερη δύναμη, η Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα "συστημικό λάθος" (system error). Δεν θέλουν η Ελλάδα να βγει από το ευρώ, όμως μας θέλουν μέσα στο παιχνίδι με τους δικούς τους όρους. Θέλουν να δείξουμε υποταγή και "μετάνοια". Με τέτοιο ρατσισμό δεν αντιμετώπισαν ούτε τους Πορτογάλλους ούτε τους Ισπανούς.
Σε ό,τι αφορά την πολιτιστική πολιτική της χώρας μας, κάποιος πρέπει επιτέλους να αρχίσει να διαφημίζει τον ελληνικό πολιτισμό - αρχαίο, νεότερο, σύγχρονο - ανά τον κόσμο. Να υποστηρίξει νέους καλλιτέχνες, να ανοίξει πόρτες στις διάφορες χώρες, να αξιοποιήσει μεγάλους ξένους καλλιτέχνες για τη διάδοση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Μπορούν να γίνουν μεγάλα πράγματα χωρίς να απαιτούνται χρήματα. Χρειάζεται όραμα, προγραμματισμός και δουλειά. Υπήρχαν Κέντρα Ελληνικού Πολιτισμού σε πολλές χώρες, που έπαιρναν χρήματα και έκαναν από ελάχιστα έως τίποτα. Κάντε σύγκριση με το Ινστιτούτο "Θερβάντες" ή το "Γκαίτε". Πού είναι η διεθνής ανάδειξη του πολιτισμού μας; Δώσαμε δικαιώματα στους ξένους να μας συμπεριφέρονται έτσι...