Πρωτοχρονιά χωρίς βασιλόπιτα, δεν γίνεται! Το γιορτινό τραπέζι περιέχει οπωσδήποτε το παραδοσιακό αυτό έδεσμα σ’ όλη την Ελλάδα, ανεξάρτητα από τις παραλλαγές στη γεύση της.

Αλλού, τη συναντάμε σαν κέικ, τσουρέκι, πίτα αλμυρή ή γλυκιά με φύλλα, ενώ αλλού είναι σαν ψωμί και θυμίζει το Χριστόψωμο. Διαφορές επίσης συναντάμε και στη διακόσμησή της, ενώ κοινό στοιχείο παντού, είναι η αναγραφή του έτους και το φλουρί που περιέχει. Στα περισσότερα μέρη της πατρίδας μας κόβεται αμέσως μετά τον ερχομό του νέου έτους, ενώ σε κάποιες περιοχές κόβεται ανήμερα του Αγίου Βασιλείου, την πρώτη μέρα του χρόνου, στο μεσημεριανό τραπέζι.

Από πού μας έρχεται όμως το έθιμο αυτό;

Η καταγωγή της βασιλόπιτας, βρίσκεται στην Καισάρεια της Μικράς Ασίας, τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Πρεσβύτερος την εποχή εκείνη των χριστιανών στην περιοχή, ήταν ένας από τους σημαντικότερους πατέρες της εκκλησίας, ο Μέγας Βασίλειος. Αυτοκράτορας του Βυζαντίου την ίδια εποχή ήταν ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, ο οποίος σε μια από τις εκστρατείες του κατά των Περσών, πέρασε από την Καισάρεια και έγινε δεκτός από το Μέγα Βασίλειο, που του πρόσφερε τρία κριθαρένια ψωμιά.

Οι κάτοικοι της περιοχής ήταν στην πλειοψηφία τους φτωχοί και δεν μπορούσαν να προσφέρουν στον Ιουλιανό ούτε χρυσάφι, ούτε πολύτιμα δώρα, όπως εκείνος ζήτησε. Αυτός ήταν ο λόγος, που ο Μέγας Βασίλειος του πρόσφερε τα τρία ψωμιά. Θυμωμένος τότε ο αυτοκράτορας, έστειλε πίσω στους κατοίκους τρεις μπάλες σανό. Έτσι ο Μ. Βασίλειος του απάντησε: «Ζήτησες να σου προσφέρουμε, ό,τι πολύτιμο έχουμε και αυτό κάναμε. Σου δώσαμε αυτό που τρώμε. Το ίδιο πιστεύουμε, έκανες και συ. Σ’ ευχαριστούμε!». Αυτό θύμωσε ακόμα πιο πολύ τον Ιουλιανό, ο οποίος ορκίστηκε να ξαναγυρίσει και να καταστρέψει την Καισάρεια.

Μετά από καιρό φτάνουν τα νέα, ότι ο αυτοκράτορας επιστρέφει και ο Μ.Βασίλειος στην προσπάθειά του να σώσει το ποίμνιό του, κάλεσε τον κόσμο να δώσει ότι πολύτιμο έχει, έτσι ώστε να κατευνάσουν το θυμό του Ιουλιανού και να σωθούν. Ο λαός υπάκουσε και έτσι συγκεντρώθηκαν τα πολύτιμα αντικείμενα. Κατόπιν Μ. Βασίλειος και λαός έκαναν αγρυπνία, προσευχόμενοι για τη σωτηρία τους. Στη διάρκεια της προσευχής, ο Μ. Βασίλειος είδε όραμα ότι η Παναγία έστειλε τον Άγιο Μερκούριο και στρατιά Αγγέλων κατά του Ιουλιανού, για να σωθούν οι πιστοί. Έτσι πέρασε ο κίνδυνος, που απειλούσε το λαό. Τα πολύτιμα αντικείμενα όμως, έπρεπε να ξαναγυρίσουν στους κατόχους τους.

Για να μην μπουν όμως κάποιοι στον πειρασμό να πάρουν κάτι που δεν τους ανήκε, ο Μ. Βασίλειος έδωσε εντολή να φτιάξουν μικρές πίτες και μέσα σ’ αυτές να βάλουν τα αντικείμενα που έπρεπε να μοιραστούν. Όταν μοιράστηκαν στους πιστούς ως εκ θαύματος, ο καθένας πήρε το αντικείμενο που πραγματικά του ανήκε.

Από τότε φτιάχνεται η βασιλόπιτα με το φλουρί, για να θυμίζει στους πιστούς την καλοσύνη και την αγάπη που πρόσφερε στον κόσμο, ο Άγιος.

Αλήθεια, πώς θα ήταν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, χωρίς τον Αη Βασίλη; Η χαμογελαστή φιγούρα, του καλοσυνάτου γεράκου με τα κόκκινα ρούχα, έχει συνδεθεί με τις γιορτές σε σημείο, που κανείς να μη θέλει γιορτές χωρίς… αυτόν! Ας δούμε όμως, πώς φτάσαμε σ’ αυτή την εικόνα του και γιατί άλλοι τον περιμένουν παραμονή Χριστουγέννων και άλλοι παραμονή Πρωτοχρονιάς!

Ο Μέγας Βασίλειος, είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου από χριστιανούς εύπορους γονείς το 330 μ.Χ. Μεγάλωσε στην Καισάρεια και σπούδασε πρώτα στην πόλη που μεγάλωσε και έπειτα στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Επιστρέφοντας στην Καισάρεια, διδάσκει με επιτυχία τη ρητορική και αργότερα, αποφασίζει να ακολουθήσει το μοναχικό βίο. Χειροτονείται διάκονος, πρεσβύτερος και κατόπιν επίσκοπος Καισάρειας. Το 368 στη μεγάλη πείνα, όχι μόνο κινητοποίησε τους πλούσιους, να βοηθήσουν όσους είχαν ανάγκη, αλλά ίδρυσε ολόκληρο συγκρότημα από φιλανθρωπικά ιδρύματα. Μια πραγματική νέα πόλη, που προς τιμήν του ονομάστηκε Βασιλειάδα. Άρρωστος βαριά, θα εγκαταλείψει τα εγκόσμια το 378 στις 31 Δεκεμβρίου. Ο πρωτοχρονιάτικος εορτασμός της μνήμης του, μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά σε όλο τον Ορθόδοξο ελληνισμό και το φιλανθρωπικό του έργο, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πράξεις αγάπης και αλληλεγγύης.

Αυτός είναι ο κύριος λόγος, που στους ορθόδοξους λαούς ο Αη Βασίλης έρχεται παραμονή Πρωτοχρονιάς, ξημερώματα της ημέρας που η Εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη του, θυμίζοντάς μας, πως τα δώρα που ανταλλάσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους αυτή τη μέρα, είναι σύμβολο αγάπης προς τον συνάνθρωπο, όχι μόνο για την συγκεκριμένη μέρα, αλλά και για όλη την χρονιά που ανατέλλει.

Ο Αη Βασίλης της Δυτικής Ευρώπης ή καλύτερα των Καθολικών χριστιανών, δεν είναι άλλος από τον Άγιο Νικόλαο. Σύμφωνα με τη χριστιανική θρησκεία, γεννήθηκε το 280 μ.Χ. στην Πάταρα της Λυκίας (σημερινή Τουρκία) από ευσεβείς και πλούσιους γονείς, οι οποίοι πέθαναν εξαιτίας ενός λιμού, όταν ο Άγιος Νικόλαος ήταν δεκατριών χρόνων. Έτσι έγινε κληρονόμος, μιας μεγάλης περιουσίας, την οποία διέθεσε για να ανακουφίζει φτωχούς, χήρες, ορφανά και γενικά όσους είχαν ανάγκη. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου και η μνήμη του γιορτάζεται την ημέρα αυτή και από τις δύο Εκκλησίες (Ορθόδοξη και Καθολική).

Ο θρύλος του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών και των παιδιών, έγινε αφορμή στη Δυτική Ευρώπη για το έθιμο της ανταλλαγής δώρων ή προσφοράς δώρων στα παιδιά, την 6η Δεκεμβρίου, ημέρα του εορτασμού της μνήμης του. Έτσι, ξεπηδά ο Santa Claus, μια παράφραση του ονόματος του Αγίου Νικολάου, ενώ το έθιμο της ανταλλαγής δώρων συνδέεται σιγά σιγά με τα Χριστούγεννα.

Πώς όμως ο Άγιος Νικόλαος έγινε Santa Claus και συνδέθηκε με το έθιμο αυτό; Ο τάφος του αγίου στη Μύρα της Λυκίας, υπήρξε ανέκαθεν σημείο προσκυνήματος. Όταν το 1087, ναυτικοί από το Μπάρι της Ιταλίας μετέφεραν τα λείψανα του αγίου από τη Μύρα στο Μπάρι, για να τα διαφυλάξουν από τους Σελτζούκους που ήταν αφέντες της περιοχής, μετέφεραν και τους θρύλους που τον συνόδευαν. Ο πιο γνωστός, αφορά έναν έμπορο από τα Πάταρα, ο οποίος είχε χάσει την περιουσία του και δεν μπορούσε να συντηρήσει την οικογένειά του. Έτσι οι κόρες του αποφάσισαν να βάλουν κλήρο για να δουν πια θα γινόταν πόρνη, έτσι ώστε με τα χρήματα που θα κέρδιζε, να μπορέσουν να σωθούν οι υπόλοιπες. Ο Νικόλαος, έμαθε την τραγική κατάσταση της οικογένειας και θέλησε να βοηθήσει. Κατά τη διάρκεια της νύχτας λοιπόν, μπήκε στο σπίτι του εμπόρου, ενώ όλοι κοιμούνταν και άφησε μικρά σακιά με χρυσό για να σώσει την οικογένεια.

Μια άλλη νύχτα, σε άλλη οικογένεια, έριξε από την καμινάδα χρυσό κι εκείνος προσγειώθηκε σε μια κάλτσα που είχαν κρεμάσει στο τζάκι για να στεγνώσει. Έτσι προέκυψε και το έθιμο να μπαίνουν τα δώρα στις κάλτσες που είναι κρεμασμένες στο τζάκι. Γενικότερα επειδή ο άγιος δώριζε στους ανθρώπους αυτό ακριβώς που χρειάζονταν, προέκυψε και η συνήθεια της ανταλλαγής δώρων την παραμονή της ημέρας του θανάτου του.

Αργότερα από τον 12ο αιώνα και μετά, οι Ολλανδοί, ναυτικός λαός, μεταφέρουν τη φήμη του αγίου στο Άμστερνταμ, συγχωνεύοντας τη με ένα δικό τους παγανιστικό τοπικό ήρωα του χειμώνα τον Wooden, γερμανικής προέλευσης. Η νέα μορφή του αγίου όμως έχει πια αλλάξει. Η μαυριδερή ή γκρίζα γενειάδα, είναι τώρα άσπρη και μακριά. Έτσι ταξιδεύει και μέχρι την Αμερική με τους πρώτους ολλανδούς μετανάστες. Το 1773, ένας αμερικανός λαϊκός συγγραφέας, ο Washington Irving, γράφοντας την ιστορία της Νέας Υόρκης για λογαριασμό του Ιστορικού Συλλόγου της πόλης, που θεωρεί τον “Saint Nicholas” προστάτη της, θα δώσει νέες διαστάσεις στο θρύλο. Τώρα πια ο Άγιος Νικόλαος εμφανίζεται ως πολεμικός προστάτης των αμερικανών επαναστατών. Ο συγγραφέας τον περιγράφει να έρχεται πάνω στο άλογό του μοιράζοντας δώρα, δανειζόμενος στοιχεία από την ολλανδική εκδοχή.

Το 1823 ένα χριστουγεννιάτικο ποιηματάκι, έρχεται να τ’ αλλάξει όλα και να γίνει μάλιστα και πολύ δημοφιλές. «Η επίσκεψη του Αγίου Νικολάου» ή καλύτερα «Η νύχτα πριν από τα Χριστούγεννα – The Night before Christmas» όπως είναι γνωστό, του Clement Clark Moore, περιγράφει ένα εντελώς διαφορετικό Αη Βασίλη (Santa Claus), που με τη μορφή ξωτικού μπαίνει στα σπίτια από την καμινάδα για ν’ αφήσει τα δώρα του.

Όποια βραδιά, παρ’ όλα αυτά, κι αν τον περιμένουν οι άνθρωποι απανταχού της γης, ένα είναι βέβαιο: ο Αη Βασίλης συμβολίζει ότι πιο όμορφο κι ευγενικό, περιέχει το μήνυμα των γιορτών.

Την αγάπη και την ελπίδα, πως όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα! Αρκεί να κρατήσουμε το μήνυμα αυτό στη σκέψη μας όλο το χρόνο.









πηγή πληροφοριών: wikipedia.org

Ένα από τα πιο όμορφα έθιμα των Χριστουγέννων, που συναντάμε σε όλο τον ελλαδικό χώρο, με αρκετές παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή, κυρίως ως προς το περιεχόμενο. Είναι ένα ψωμί στρογγυλό, περίτεχνα διακοσμημένο. Σ’ άλλες περιοχές τα υλικά του, είναι τα βασικά υλικά του ψωμιού (αλεύρι, νερό αλάτι και προζύμι), σε άλλες όμως μπορεί να περιέχει μέλι, κανέλα, σουσάμι, ροδόνερο, αμυγδαλόψιχα, μαστίχα ή μαχλέπι.

Αν και το περίτεχνο στόλισμά του διαφέρει στην κάθε περιοχή, ένα είναι σίγουρο: τα υλικά με τα οποία γίνεται το στόλισμα είναι καρύδια και αμύγδαλα με το κέλυφός τους καθώς κι ένας μεγάλος σταυρός από ζυμάρι που το χωρίζει στα τέσσερα.

Σημαντική διαφορά επίσης αποτελεί ο χρόνος που κόβεται το χριστόψωμο στο κάθε σημείο της Ελλάδας. Υπάρχουν δύο κατηγορίες. Η μία αφορά τις περιοχές (π.χ. Επτάνησα) όπου το Χριστόψωμο κόβεται στο δείπνο της Παραμονής των Χριστουγέννων, συνοδευόμενο από εννέα νηστίσιμα φαγητά εκ των οποίων το ένα, είναι οπωσδήποτε ντολμαδάκια που συμβολίζουν το νεογέννητο Χριστό τυλιγμένο στα σπάργανα. Η άλλη κατηγορία αφορά τις περιοχές (π.χ. Στερεά Ελλάδα) όπου το Χριστόψωμο κόβεται ανήμερα των Χριστουγέννων στο μεσημεριανό τραπέζι. Μάλιστα σε κάποιες περιοχές βάζουν μέσα στο Χριστόψωμο και ένα νόμισμα, που φέρνει τύχη σε όποιον το βρει.

Διαφορές συναντάμε ακόμα και στην ονομασία του. Έτσι εκτός από Χριστόψωμο, λέγεται και ψωμί του Χριστού, Σταυροψώμι, Χριστοκουλούρα, Κουλούρα, Βλάχες ή Σταυροί.

Σε πολλές περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, ο ιερέας το πρωί των Χριστουγέννων, μετά τη Θεία Λειτουργία, περνάει από τα σπίτια των πιστών και ευλογεί το Χριστόψωμο. Αυτό το έθιμο ονομάζεται « Ύψωμα του ψωμιού».

Όποιες κι αν είναι οι διαφορές του το έθιμο του Χριστόψωμου διατηρείται στα περισσότερα μέρη της πατρίδας μας ακόμη και στο εξωτερικό που ζουν Έλληνες και διατηρούν τα έθιμα του τόπου μας.

Αν αποφασίσετε φέτος να τηρήσετε το έθιμο, παραδοσιακή συνταγή θα βρείτε στο kopiaste.info

Tο στολισμένο με πολύχρωμα παιχνίδια και φωτάκια έλατο, κλείνει μέσα του όλη την ουσία των Χριστουγέννων. Όλοι μας, όταν ανατρέξουμε στη μνήμη μας, θα βρούμε αναμνήσεις κάποιου δέντρου στολισμένου τις Άγιες αυτές Μέρες, σε όποια ηλικία κι αν βρισκόμαστε σήμερα. Μπορεί τα χριστουγεννιάτικα δέντρα των παιδικών μας χρόνων, να μη μοιάζουν με τα σημερινά, ήταν όμως στολισμένα με κάποιο τρόπο. Ας δούμε όμως, πώς έφτασε αυτό το έθιμο στη σημερινή του έκταση.

Μια παράδοση θέλει τον Μαρτίνο Λούθηρο, ως εκείνον που καθιέρωσε τον στολισμό του δέντρου. Ο Μ. Λούθηρος περπατώντας τη νύχτα στο δάσος και βλέποντας τα αστέρια να λάμπουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων, συνέλαβε την ιδέα να τοποθετήσει ένα φωτεινό δέντρο στο σπίτι του, το οποίο θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό, τη βραδιά που γεννήθηκε ο Χριστός. Έτσι τοποθετήθηκε και το Αστέρι στην κορυφή, συμβολίζοντας το άστρο της Βηθλεέμ.

Σύμφωνα με τον καθηγητή της Χριστιανικής Αρχαιολογίας κ. Κώστα Καλογύρη, ένα συριακό κείμενο, που υπάρχει σε χειρόγραφο στο Βρετανικό Μουσείο, δηλώνει την ανατολίτικη προέλευση του εθίμου. Το κείμενο αναφέρεται στο ναό, που έχτισε το 1512 ο Αναστάσιος ο Α΄, στα βόρεια της Συρίας και στον οποίο υπήρχαν δύο μεγάλα ορειχάλκινα δέντρα.

Στα χρόνια του Βυζαντίου, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Γ΄, μια παραμονή Χριστουγέννων, διέταξε τους ανθρώπους του να τοποθετήσουν ένα μεγάλο έλατο στην πλατεία των ανακτόρων. Στη συνέχεια ο ίδιος κρέμασε στα κλαδιά του μεγάλα κεριά, πολύ χοντρά, σε διάφορα χρώματα (κόκκινα, κίτρινα, άσπρα), τα οποία τα άναψε τη στιγμή, που οι καμπάνες καλούσαν τους πιστούς στην εκκλησία. Το δέντρο με τα αναμμένα κεριά, αποτέλεσε ένα εξαιρετικό θέαμα, για όσους περνούσαν από το σημείο εκεί, ενθουσιάζοντας τόσο πολύ τον κόσμο, που την επόμενη χρονιά, αρκετοί άρχοντες του Βυζαντίου, επανέλαβαν το σκηνικό αυτό, όχι όμως στις αυλές τους αλλά, μέσα στα σπίτια τους. Με τα χρόνια, γενικεύτηκε στη συνείδηση του λαού και έμεινε ως έθιμο. Αυτό (το έθιμο) το πήραν μαζί τους, οι Σταυροφόροι που κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, μαζί με το θρησκευτικό πλούτο που άρπαξαν από την Αγιά Σοφιά, μεταφέροντάς το έτσι στις πατρίδες τους. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης έκανε τους έλληνες να ξεχάσουν τη συνήθεια αυτή, σ’ όλη τη διάρκεια της τουρκικής τυραννίας. Όχι όμως και η υπόλοιπη Ευρώπη, που τη συνέχισε χωρίς να θυμάται την προέλευσή της.

Στη νεώτερη Ελλάδα το χριστουγεννιάτικο δέντρο κάνει την εμφάνισή του την εποχή του Όθωνα, όταν οι ακόλουθοί του έφεραν μαζί τους και το έθιμο, αγνοώντας ότι μάλλον το επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής του, αφού η Αθήνα ήταν επαρχία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Έτσι «ξαναμπαίνει» στη ζωή των ελλήνων το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Πρόδρομος του μπορεί να χαρακτηριστεί η συνήθεια πολλών ανθρώπων στην ελληνική ύπαιθρο, που τις ημέρες αυτές στόλιζε με καρπούς, κυρίως ρόδια για ευημερία και καλοτυχία, κλαδιά δέντρων αειθαλών και τα τοποθετούσε στις πόρτες των σπιτιών.

Η νησιωτική Ελλάδα παρ’ όλα αυτά είχε το έθιμο του στολισμένου καραβιού, σαν σύμβολο της θάλασσας που «έτρεφε» τους νησιώτες. Μ’ αυτό στα χέρια τους (το στολισμένο καράβι) τα παιδιά στα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές της πατρίδας μας, έλεγαν τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Έθιμο πανάρχαιο κι αυτό, που μαζί με τα γλυκίσματα, τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια και τη θεία λειτουργία σηματοδοτούσαν τις γιορτές των Αγίων αυτών Ημερών.

Ο δημιουργικός νους των παιδιών, «γέννησε» το καραβάκι που αρχικά τα συντρόφευε στα παιχνίδια τους και αργότερα στα κάλαντα των γιορτών του δωδεκαήμερου, αποτελώντας και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς που επέστρεφαν αυτές τις μέρες στην πατρίδα τους. Το συναντούσαμε μάλιστα μέχρι και πριν από πενήντα χρόνια σε πολλά σπίτια, αλλά και χέρια παιδιών που λέγανε τα κάλαντα σε πολλά νησιά του τόπου μας.

Η Χίος που είναι ένα κατεξοχήν ναυτικό νησί, διατηρεί αυτό το έθιμο μέχρι σήμερα. Μάλιστα ομάδες ατόμων που εκπροσωπούν τις συνοικίες της πρωτεύουσας του νησιού, κατασκευάζουν απομιμήσεις εμπορικών και πολεμικών πλοίων τα οποία φτιάχνονται με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα την Πρωτοχρονιά. Το μέγεθος των πλοίων μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 5,5 μέτρα και παρ’ όλο που δίνεται χρηματικό έπαθλο στο καλύτερο, αυτό που έχει σημασία για όσους λαμβάνουν μέρος σ’ αυτό τον διαγωνισμό, είναι η διατήρηση των εθίμων και της ελληνικότητάς τους.

Όποια λοιπόν κι αν είναι η παράδοση που θέλει ο καθένας από μας να ακολουθήσει, εκείνο που χρειάζεται να θυμόμαστε είναι η σημασία και ο συμβολισμός του εθίμου που διατηρούμε και να τη μεταφέρουμε και στις νεώτερες γενιές.




πηγή πληροφοριών: wikipedia.org

Το στεφάνι της Πρωτομαγιάς είναι ίσως το μοναδικό, που μας συνδέει άμεσα με την Πρωτομαγιά των παλαιότερων χρόνων αυτής της γιορτής της άνοιξης και της φύσης με τις πανάρχαιες ρίζες, θυμίζοντάς μας πως είμαστε στενά δεμένοι με τη φύση όσο και αν έχουμε απομακρυνθεί από αυτή ζώντας στις πόλεις, χωρίς τη παρουσία του απαραίτητου πράσινου.

Σύμφωνα με την διευθύντρια του κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Αικατερίνη Καμηλάκη, το στεφάνι κατασκευαζόταν με βέργα από ανθεκτικό και ευλύγιστο ξύλο κλήματος ή άλλο και στολιζόταν με λουλούδια και κλαδάκια καρποφόρων δέντρων, όπως η αμυγδαλιά, η συκιά και η ροδιά. Επίσης το διακοσμούσαν με στάχυα από σιτάρι και κριθάρι με κρεμμύδι, αλλά και σκόρδο για το μάτι. Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της γονιμότητας τους ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών.

Στον αγροτικό χώρο δεν ήταν καν απαραίτητο το στεφάνι. Αρκούσε η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού μιας δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νεραντζιάς, πορτοκαλιάς και άλλα, μαζί με λουλούδια. Απαραίτητα ήταν βέβαια μαζί με αυτά και τα αποτρεπτικά του κακού φυτά, όπως το σκόρδο, η τσουκνίδα κ.α.

Σύμφωνα με κείμενο του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, Μιχάλη Τιβέριου, το μαγιάτικο κλαδί ή το άνθινο στεφάνι, έχει κατά πάσα πιθανότητα τις ρίζες του στην αρχαιότητα, αφού έφτιαχναν στεφάνια και σχεδόν δεν έλειπαν από καμιά εκδήλωση δημόσιου, ιδιωτικού ή θρησκευτικού βίου.

Αν θέλετε να φτιάξετε κι εσείς ένα, δεν έχετε παρά να πάρετε:

2 με 3 ευλύγιστα κλαδιά, σε μήκος ανάλογο με το μέγεθος του στεφανιού που θέλετε να φτιάξετε, σπάγκο, ξερό χόρτο δεσίματος ή κλωστή και φυσικά, αγριολούλουδα.

Φτιάχνουμε πρώτα πρώτα το σκελετό από τα ευλύγιστα κλαδιά, που μπορεί να είναι από κλίμα ή λυγαριά ή από οποιοδήποτε κλαδί που λυγίζει χωρίς να σπάει.

Στη συνέχεια, ενώνουμε τις δύο άκρες του κλαδιού και στερεώνουμε με το σπάγκο. Το ίδιο επαναλαμβάνουμε με τα άλλα δύο κλαδιά, τα οποία στερεώνουμε πάνω στο πρώτο με το σπάγκο. Έχοντας έτοιμο το σκελετό, θα αρχίσουμε να τοποθετούμε τα αγριολούλουδα πάνω στον σκελετό, δένοντάς τα με την κλωστή ή το χόρτο δεσίματος.

Θυμηθείτε ότι η υπερβολή εδώ, επιβάλλεται! Όσο πιο πολλά λουλούδια βάλετε, τόσο πιο καλό θα είναι το αποτέλεσμα και για να μη φεύγουμε από την παράδοση, προσθέστε καλού κακού και σκόρδο ή τσουκνίδα, έτσι για την αποτροπή του κακού!...




πηγή πληροφοριών: valentine.gr

Πώς γεννήθηκε το έθιμο των ψεμάτων

Η 1η Απριλίου, είναι εθιμοτυπικά τουλάχιστον, συνδεδεμένη με τα μικρά αθώα ψεματάκια, που λέγονται για να αστειευτούμε μεταξύ μας. Όλοι, αυτή τη μέρα, δικαιούνται να πουν ένα μικρό ψέμα, χωρίς να παρεξηγηθούν ακόμα και οι ...πολιτικοί. Τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου, καλό είναι να αποφεύγονται απ’ όλους....

Το έθιμο του πρωταπριλιάτικου ψέματος μας έρχεται από την Ευρώπη. Διάφορες είναι οι εκδοχές, για το πότε και πώς γεννήθηκε αυτό το έθιμο, αλλά δύο είναι οι πιο διαδεδομένες.

Η πρώτη, θέλει το έθιμο να ξεκινά από τους Κέλτες, λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης και εξαιρετικοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος γι’ αυτούς, ξεκινούσε πάντα την πρώτη Απριλίου. Ήταν δύσκολο όμως, όσο καλοί ψαράδες κι αν ήταν, αυτή την εποχή, να πιάσουν ψάρια. Έτσι κι αυτοί, μη θέλοντας να διακινδυνεύσουν το καλή τους φήμη, έλεγαν ψέματα για την ψαριά τους. Μ’ αυτό αφορμή, η συνήθεια των ψαράδων, κατέληξε να γίνει έθιμο για την πρώτη μέρα του Απρίλη.

Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, το έθιμο αυτό, γεννήθηκε στη Γαλλία τον 16ο αιώνα. Ως το 1564 η Πρωτοχρονιά των Γάλλων, ήταν η 1η Απριλίου. Ο Κάρολος ο 9ος όμως, τη χρονιά αυτή, άλλαξε τον εορτασμό της πρώτης μέρας του χρόνου, από την 1η Απριλίου, στην 1η Ιανουαρίου. Ήταν κάτι που δεν άρεσε από την αρχή σε όλους τους πολίτες. Εκείνοι που διαφωνούσαν, συνέχιζαν να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά στην 1η Απριλίου και οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα λοιπόν αυτό, κατέληξε να γίνει έθιμο με το πέρασμα του χρόνου.

Όποια κι αν είναι η προέλευσή του βέβαια, το έθιμο έφτασε και στην Ελλάδα όπου διαφοροποιημένο αποκτά ελληνική «ταυτότητα». Στην Ελλάδα δηλαδή, λέμε αθώα ψέματα, αλλά με σκοπό να ξεγελάσουμε τους άλλους. Μάλιστα σε μερικές περιοχές, πιστεύουν πως εκείνος που θα καταφέρει να ξεγελάσει τους άλλους την Πρωταπριλιά, θα έχει τύχη για όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Σε άλλες, πάλι πιστεύουν πως θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειές του, σε αντίθεση με το θύμα, που πιστεύεται πως θα έχει γουρσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο. Στη Θράκη μάλιστα, πιστεύουν πως η βροχή της Πρωταπριλιάς φέρνει τύχη και είναι θεραπευτική, γι’ αυτό μαζεύουν βρόχινο νερό σε ένα μπουκάλι και το φυλάνε να το πιει όποιος είναι άρρωστος. Στην Κομοτηνή, την εποχή που εξέτρεφαν μεταξοσκώληκες, το είχαν σε καλό να γελούν την Πρωταπριλιά για να «γίνουν τα κουκούλια» τους και στην ανατολική Θράκη, για να κάνουν καρπούς τα δέντρα τους. Στην Άνδρο όμως, λένε ψέματα την πρώτη μέρα του Μάρτη.

πηγή: wikipedia.org

Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη δεύτερη εβδομάδα της περιόδου που ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες: την 1η εβδομάδα που ονομάζεται Προφωνή ή Προφωνέσιμη, τη 2η που ονομάζεται Κρεατινή ή Κρεατοφάγος και την 3η εβδομάδα που ονομάζεται Τυρινή ή Τυροφάγος.

Η λέξη Τσικνοπέμπτη προέρχεται από τη λέξη "τσίκνα" (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από τη λέξη "Πέμπτη".

Γιορτάζεται άλλωστε την Πέμπτη 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα διασκέδασης και ετοιμασίας για τη νηστεία της Σαρακοστής πριν το Πάσχα.

Είναι ουσιαστικά, ένα ετήσιο έθιμο σ' όλη την Ελλάδα την περίοδο του καρνάβαλου, το οποίο έχει τις ρίζες του βαθιά μέσα στους αιώνες. Μια μέρα κατά την οποία όλοι οι Έλληνες τρώνε κρέας και πηγαίνουν στις ταβέρνες.

Στο παρελθόν την Τσικνοπέμπτη οι νοικοκυρές μαγείρευαν κρέας το οποίο άφηναν να "τσιγαριστεί" καλά μέσα στο λάδι, έτσι ώστε να μυρίζει όλη η γειτονιά "τσίκνα". Λέγεται ότι από κει πήρε το όνομά της η μέρα αυτή.

Για την ορθόδοξη παράδοση, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι σημαντικές, οπότε η Πέμπτη θεωρούνταν η καταλληλότερη μέρα για κραιπάλες.

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές, ψήνουν κρέας και πηδούν πάνω από τις φωτιές.

Στην Κομοτηνή ψήνουν κοτόπουλα και για την ακρίβεια τα καψαλίζουν. Μάλιστα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια το κοτόπουλο στέλνεται από τον άντρα στη γυναίκα και εκείνη στέλνει στον αρραβωνιαστικό μπακλαβά.

Στην Πελοπόννησο ψήνουν κρέας και λουκάνικα και φτιάχνουν τσιγαρίδες και παστό από χοιρινό.

Στην Κοζάνη ψήνουν λουκάνικα και τσιγαρίδες και συνοδεύουν τα εδέσματα με άφθονο κρασί.

Με λίγα λόγια σε όλη την Ελλάδα οι άνθρωποι τρώνε κρέας και διασκεδάζουν μέχρι το πρωί, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους σε πείσμα των δύσκολων καιρών, γιατί πέρασε κι άλλους δύσκολους καιρούς η πατρίδα μας!

Διασκεδάστε και περάστε καλά σήμερα, με καλή παρέα και χορό. Ας είναι και φτωχότερο το τραπέζι, αρκεί να είναι πλούσια η καρδιά και η διάθεση!


πηγή: wikipedia.org