Αύγουστος ο μήνας των διακοπών και των εορτών

Photo by Nick Karvounis on Unsplash

Ο Αύγουστος ήταν ο δεύτερος μήνας του έτους στο αττικό ημερολόγιο και το όνομά του ήταν Μεταγειτνιών και είχε 29 ημέρες, ενώ στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο έκτος μήνας και για το λόγο αυτό το όνομά του ήταν Sextilis και είχε 31 ημέρες. Το 8 π.Χ. ο Αύγουστος Καίσαρας έδωσε το όνομά του στο μήνα. Λέγεται μάλιστα πως ο Αύγουστος έβαλε το μήνα στη θέση αυτή για να τιμήσει το θάνατο της Κλεοπάτρας η οποία έβαλε τέλος στη ζωή της στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ.

Στο Βυζαντινό ημερολόγιο ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου με την 31 Αυγούστου να γιορτάζεται ως παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Σε κάποιες περιοχές θεωρούσαν πως ο Αύγουστος συμπίπτει με την “εώα επιτολή” του Σείριου, δηλ. Την ανατολή του λαμπρότερου άστρου της νύχτας λίγο πριν την ανατολή του Ήλιου, όπως αναφέρουν οι Mάνος Δανέζης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Στράτος Θεοδοσίου, αναπληρωτής καθηγητής: «Ο Σείριος είναι το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού του Μεγάλου Κυνός και η εώα επιτολή του σ’ αυτή τη χρονική περίοδο είχε συνδεθεί στην αρχαιότητα με τα κυνικά καύματα (τα dies caniculariae των Λατίνων), δηλαδή με τις θερμότερες ημέρες του έτους, τα οποία καύματα οι αρχαίοι απέδιδαν στην επί πλέον αύξηση της θερμοκρασίας από την υποτιθέμενη προσθήκη της ακτινοβολίας του Σείριου στην ακτινοβολία του Ήλιου».

Πολλές είναι οι γιορτές του Αυγούστου με γνωστότερη την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 (δεκαπενταύγουστος), αλλά και τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 6 του μήνα, καθώς και τα εννιάμερα της Παναγίας στις 23.

Σύμφωνα με την λαογράφο Ελένη Ψυχογιού: «Τα πανηγύρια της Παναγίας τελούνται παραδοσιακά στο απόγειο του καλοκαιριού, όταν έχει ολοκληρωθεί ο παραγωγικός κύκλος, αφήνοντας στους ανθρώπους χρόνο σχόλης και προσόδους για να καταναλώσουν σε μια ‘τελετουργική σπατάλη’… Πέρα από εκδηλώσεις πίστης, τα πανηγύρια αποτελούν συλλογικά πολυσύνθετα και ύψιστης σημασίας επικοινωνιακά γεγονότα, που λειτουργούν ως θεμέλια πολιτισμού για τις ανθρώπινες κοινότητες ακόμα και στις μέρες μας, με όποια μορφή επιτελούνται κατά τόπους».

Ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης αναφέρει για τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος: «...έθιμο από τα πιο διαδεδομένα, με μορφή θρησκευτικού νομίμου, είναι η προσκομιδή στις εκκλησίες και ευλόγηση με ειδική ευχή των πρώτων σταφυλιών της χρονιάς… Σ’ αυτό το έθιμο επιζεί η αρχαία συνήθεια των απαρχών, της προσφοράς δηλαδή των πρώτων καρπών στους θεούς, όπως εκφραζόταν στην ιστορική αρχαιότητα ως συγκροτημένη λατρευτική εκδήλωση με τις εορτές των Θαργηλίων, των Θαλυσίων και των Πυανοψίων».

Αξίζει να θυμόμαστε πως στις 27 του μήνα γιορτάζεται η ανακάλυψη μιας εκκλησίας στη Ρόδο η οποία χρονολογείται στα μέσα του 14ου αιώνα. Σε μία από τις εικόνες της εκκλησίας απεικονίζεται ο Άγιος Φανούριος ο οποίος μέχρι τότε ήταν άγνωστος. Ο τότε μητροπολίτης του νησιού Νείλος αποφάσισε να αφιερώσει την εκκλησία (η οποία ανακαινίστηκε) στον άγιο και του οποίου η μνήμη εορτάζεται από τότε την ημέρα της ανακάλυψης της εκκλησίας και της εικόνας του και στις 29 του μήνα εορτάζουμε την Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Ιωάννη του Προδρόμου.

Πλούσιος σε καρπούς ο Αύγουστος όπως και οι λαϊκές του ονομασίες Συκολόγος, Τραπεζοφόρος και Διπλοχέστης είναι μόνο μερικές από αυτές.

Ο Αύγουστος είναι συνυφασμένος με τις διακοπές, τα μπάνια στη θάλασσα, την ξεκούραση και την ξενοιασιά. Είναι ο μήνας που αδειάζουν τα αστικά κέντρα και σφύζουν από ζωή τα νησιά και όλοι οι παραθαλάσσιοι προορισμοί της χώρας, αφού η πλειοψηφία των εργαζόμενων παίρνει την άδειά του αυτό το μήνα.