Πέρασαν ήδη δύο χρόνια από τη μέρα που η Αλεξάνδρα από το A button on the moon είχε την ιδέα να δημιουργηθεί ένα e-book με ιστορίες γύρω από τη βασική ανθρώπινη ανάγκη, που είναι το φαγητό. Το φαγητό που ενώνει τους ανθρώπους γύρω από ένα τραπέζι, που τους χορταίνει σωματικά και ψυχικά.

Δεκαοχτώ bloggers ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και με τις ιστορίες τους έφτιαξαν αυτό το βιβλίο με τίτλο "Αλάτι, ζάχαρη κι αλληλεγγύη", που ξεκίνησε ένα ταξίδι αγάπης. Είχε στις αποσκευές του τη διάθεση προσφοράς και όχημά του την ανταπόκριση του κόσμου, που αγοράζοντάς το, έκαναν το αντίτιμο τρόφιμα, ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης για συνανθρώπους μας, που τα χρειάζονταν.

Προορισμός του οι λιγότερο τυχεροί από μας. Αποδέκτες του, όλοι! Η αγάπη έγινε λέξεις, οι λέξεις εικόνα και οι εικόνες ένα χέρι που δίνεται σε όποιον έχει ανάγκη! Έτσι πορεύτηκε το e-book μέχρι που ήρθε η στιγμή να τυπωθεί!

Τώρα πια μπορεί ο κάθε ένας από μας να το ξεφυλλίσει, να το διαβάσει, να το δανείσει, να το δωρίσει και μέσα από αυτό, να συνεχίσει το ταξίδι του, που όλες ελπίζουμε να είναι μεγάλο, ατελείωτο.

Η παρουσίαση του τυπωμένου βιβλίου θα γίνει στην Κόρινθο. Και από εκεί ελπίζουμε και ευχόμαστε να συνεχίσει σε όλη την Ελλάδα. Όπου υπάρχουν bloggers, όπου υπάρχει ανάγκη, όπου υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν.

Τη Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2019 στις 7 μ.μ. στο Συναυλιακό χώρο "Μαρία Δημητριάδη" (Αδειμάντου 12 - 20100 Κόρινθος) θα γίνει η πρώτη παρουσίαση μαζί με τα βιντεάκια των blogger που συμμετέχουν σ' αυτό. Την εκδήλωση οργανώνει το Blogaki και τα έσοδα της πρώτης παρουσίασης του βιβλίου θα δοθούν στο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Κορίνθου.

Photo by Paul Schafer on Unsplash

Έχετε σκεφτεί πως οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις καθόριζαν και καθορίζουν ακόμα σε ένα μεγάλο βαθμό, τη ζωή και τη διάθεση των ανθρώπων ανά τους αιώνες; Γεγονότα, συνήθειες και τυχαία περιστατικά, περνούν από στόμα σε στόμα και από σπίτι σε σπίτι δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο "φορτίο" φόβου για το μέλλον, σε συνδυασμό με την προσπάθεια να προστατευτούμε από το κακό, είναι δεν είναι αλήθεια αυτό που μαθαίνουμε.

Τι είναι όμως δεισιδαιμονία; Πρώτα πρώτα να πούμε πως είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από την λέξη δείδω (που σημαίνει φοβάμαι) και την λέξη δαίμονας. Είναι ένας παράλογος φόβος, που δεν επιδέχεται λογικές εξηγήσεις, βασίζεται μάλλον στην διαίσθηση απέναντι στις μυστηριώδης υπερφυσικές δυνάμεις, για τις οποίες υπάρχει πίστη ότι ενεργούν κατά του ανθρώπου.

Πρόκειται για ένα φαινόμενο, που συναντάται σε όλους τους λαούς του κόσμου. Οι άνθρωποι εξαρτούν τη δικής τους τύχη αλλά και των μελών της οικογένειας τους από τα προμηνύματα, που δείχνουν με την εμφάνιση τους διάφορα φυσικά φαινόμενα ή θεωρούν την τύχη αυτή συνδεδεμένη με άσχετα φαινόμενα (π.χ. κίνηση άστρων) πιστεύοντας, πως σε κάποιες περιπτώσεις, ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει την άσχημη για αυτόν ενέργεια με διάφορες εξίσου παράλογες πράξεις. Μάλιστα αυτές οι πράξεις πιστεύεται ότι έχουν την δύναμη να μεταβάλλουν ακόμα και την δυσάρεστη εξέλιξη διάφορων φυσικών φαινομένων.

Ας μην ξεχνάμε το κλασσικότερο ίσως παράδειγμα, αυτό του χορού της βροχής για πολλούς λαούς που ήθελαν να σταματήσουν το φαινόμενο της ανομβρίας που κατέστρεφε τα σπαρτά ή τις θυσίες που γίνονταν για να σταματήσουν οι θεομηνίες.

Στο ίδιο μοτίβο κινούνται και οι προλήψεις αφού δεν είναι τίποτα άλλο από την πίστη ή αν θέλετε την αντίληψη, που με ανορθολογικό τρόπο αποδίδει σε τυχαία γεγονότα, πράξεις ή και σε αντικείμενα ακόμα, υπερφυσικές ιδιότητες ανακαλύπτοντας σχέσεις που επηρεάζουν (προς το καλύτερο ή το χειρότερο) την πορεία και την τύχη της ζωής του ανθρώπου.

Γνωρίζοντας όλα τα παραπάνω ας δούμε κάποιες από τις πιο διαδεδομένες και πώς προέκυψαν.

Ο αριθμός 13
Μια από τις πιο γνωστές είναι η πεποίθηση πως το νούμερο 13 είναι άτυχο και παρά το γεγονός πως είναι τόσο διαδεδομένη, οι ρίζες της είναι ασαφείς. Διαφορετικές θεωρίες τη συνδέουν με τη Χριστιανική παράδοση σχετίζοντας το Μυστικό Δείπνο όπου ο Ιούδας λέγεται πως κάθισε στη δέκατη τρίτη θέση στο τραπέζι. Ο Περσικός ζωδιακός κύκλος στον οποίο υπάρχουν δώδεκα ζώδια, αφήνει το νούμερο δεκατρία να αντιπροσωπεύει το χάος και δίνει τη δική του αιτιολογία στους αραβικούς λαούς να φοβούνται το 13. Ο φόβος της Παρασκευής και 13 κρατάει από τον 19ο αιώνα συνδυάζοντας δύο παλιές προλήψεις: το φόβο του αριθμού 13 και την πεποίθηση πως οι Παρασκευές είναι άτυχες ημέρες. Ο νοσηρός φόβος του αριθμού 13 γνωστός και με τον όρο “triskaidekaphobia”, είναι τόσο διαδεδομένος, που πολλά κτίρια δεν έχουν 13ο όροφο, πηγαίνοντας κατευθείαν από τον 12ο στον 14ο. Ας θυμηθούμε όμως το 13άρι στο ΠΡΟ-ΠΟ που υπήρχε παλαιότερα και θεωρούνταν τυχερό αφού όποιος κέρδιζε γέμιζε χρήματα!

Μαύρες γάτες
Οι μαύρες γάτες θεωρούνταν από παλιά στις Δυτικές κουλτούρες ως σημάδι κακής τύχης, συνδέοντάς τες με μάγισσες, ενώ σε πολλές κουλτούρες πιστεύουν πως όταν μια μαύρη γάτα διασχίζει το δρόμο σου, θα σε βρει κάποια καταστροφή ή ακόμα και θάνατος. Για τους τζογαδόρους είναι φόβος και τρόμος αφού πολλοί πιστεύουν πως αν δουν μαύρη γάτα μόνο άσχημα νέα θα έχουν και για το λόγο αυτό αν τη συναντήσουν καθ' οδόν για το καζίνο ματαιώνουν την επίσκεψή τους εκεί. Όλοι μπορούμε να καταλάβουμε τη βασική αιτία που είναι ο φόβος για το διαφορετικό μαζί με το μαύρο χρώμα που έκαναν τη φαντασία των ανθρώπων να οργιάζει. Ευτυχώς οι Ιάπωνες, οι Άγγλοι και οι Ιρλανδοί τις θεωρούν τυχερές αποδεικνύοντας την αστειότητα κάθε δοξασίας.

Σπασμένοι καθρέφτες
Είναι μια πολύ συνηθισμένη πρόληψη επίσης. Ένας σπασμένος καθρέφτης θα φέρει επτά χρόνια κακής τύχης. Η πεποίθηση αυτή έχει τη βάση της στην ιδέα πως ένας καθρέφτης μπορεί να «παγιδεύσει» ένα μέρος της ψυχής του ανθρώπου. Όταν λοιπόν σπάει ένας καθρέφτης ένα κομμάτι της ψυχής σπάει κι αυτό. Σε αυτό το λόγο βασίζεται και η συνήθεια που υπάρχει σε πολλές κουλτούρες (και στην Ελληνική) όταν κάποιος πεθαίνει να καλύπτουν όλους τους καθρέφτες στο σπίτι για να μπορεί η ψυχή του να φύγει ελεύθερη και να μην παγιδευτεί μέσα σ' αυτόν.

Σταυρώνοντας τα δάχτυλα
Το να σταυρώνουμε τα δάχτυλα για καλή τύχη συνηθίζεται παγκοσμίως, ωστόσο η καταγωγή αυτής της πρόληψης είναι ασαφής. Μοιάζει να είναι πιο συνήθης στις Χριστιανικές χώρες, κάτι που υποδεικνύει πως σχετίζεται με το Χριστιανικό σήμα του σταυρού. Άλλοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για μια παλιά Παγανιστική ή Σκανδιναβική χειρονομία. Κάποιοι θεωρούν πως πρόκειται για μια πρόληψη για καλή τύχη που προέρχεται από τους τοξότες του Εκατονταετούς Πολέμου μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας. Όποια κι αν είναι η πραγματική εκδοχή σημασία έχει πως για πολλούς ανθρώπους σήμερα αυτή η κίνηση είναι ένα είδος προσευχής για να πάνε όλα καλά.

Ο Οκτώβρης, δεύτερος μήνας του Φθινοπώρου και δέκατος του έτους φέρνει πολλές βροχές στους γεωργούς γι’ αυτό και τον ονομάζουν και «Βροχάρη». Επειδή είναι και εποχή σποράς ονομάζεται σε πολλά μέρη της Ελλάδας «Σποριάτης, Σποριάς και Σπαρτός.

Η επίσημη ονομασία του οφείλεται στη θέση του στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο. Ήταν ο όγδοος κατά σειρά μήνας και έτσι το όνομά του προέρχεται από τον αριθμό οχτώ. Αργότερα σ' αυτό το ημερολόγιο, προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος και ο Οκτώβριος άλλαξε θέση (από όγδοος έγινε δέκατος) όχι όμως και όνομα.

Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Πυανεψιών από τη γιορτή των Πυανέψιων που γίνονταν προς τιμήν του θεού Απόλλωνα. Γενικότερα, η εποχή του Οκτώβρη ήταν πλούσια σε γιορτές όπως τα Θησεία, τα Απατούρια, τα Θεσμοφόρια αφού ήταν εποχή σποράς και οι άνθρωποι ήθελαν να εξασφαλίσουν καλή σοδειά. Μάλιστα λέγεται πως οι Ρωμαία θυσίαζαν ένα άλογο στο Πεδίον του Άρεως για να πάει καλά η σοδειά τους. Αξίζει να θυμόμαστε πως για την Αθήνα και την Ελευσίνα είναι ο μήνας που άρχιζαν και διεξάγονταν το μεγαλύτερο μέρος των Ελευσίνιων Μυστηρίων.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως με τον Ιανουάριο έχουν ένα κοινό. Ξεκινούν και οι δύο μήνες την ίδια μέρα, εκτός από τις δίσεκτες χρονιές.

Είναι η εποχή των χρυσανθέμων που ονομάζονται και αγιοδημητριάτικα και στην Κύπρο οχτωβρούδια. Δεν είναι όμως τα μόνα λουλούδια που ανθίζουν αυτή την εποχή. Μαζί με τα χρυσάνθεμα ανθίζουν και τα κυκλάμινα στις πλαγιές των βουνών και στα βράχια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος στο ποίημά του «Κουβέντα με ένα λουλούδι» που ανήκει στην συλλογή «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας» και μελοποιήθηκε από το Μίκη Θεοδωράκη.

Πολλές οι γιορτές του Οκτωβρίου με πιο μεγάλη του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα. Σε πολλά μέρη ονομάζεται και «Αι-Δημητριάτης» ή «Αι-Δημήτρης». Όπως αναφέρουν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης «Η γιορτή αυτή, που θεωρείται από το λαό μας ορόσημο του χειμώνα, συνδυάζεται με τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι δυο αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε δυο ίσα μέρη, στο χειμερινό και στο θερινό εξάμηνο αντίστοιχα».

Ο Οκτώβριος έχει φυσικά και τη γιορτή του Ευαγγελιστή Λουκά στις 18, καθώς και τη γιορτή του πολιούχου των Αθηνών Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στις 3 του μήνα.

Ο Οκτώβρης συνδέεται με σημαντικά γεγονότα της ιστορίας μας. Η κ. Μαρίνα Πετράκη ιστορικός, συγγραφέας και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Κεντ στη Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η νικηφόρα είσοδος στη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου 1912 μεταμόρφωσε την αμελητέα Ελλάδα σε υπολογίσιμη δύναμη. Η απόρριψη του φασιστικού τελεσίγραφου στις 28 Οκτωβρίου 1940 συμπύκνωσε σε μια λέξη την ομοψυχία και αγωνιστικότητα που στήριξαν, πέρα από κάθε ελπίδα και απελπισία, τον αγώνα στα βουνά της Αλβανίας, στις πόλεις και την ύπαιθρο της κατεχόμενης Ελλάδας. Η απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944 πυκνώνει συμβολικά το πέρασμα από τον εφιάλτη του εξανδραποδισμού στις προσδοκίες, και τις διαψεύσεις, του μεταπολεμικού κόσμου μας».

Ο μήνας κλείνει με την Εθνική μας Εορτή της 28ης Οκτωβρίου 1940. Ημέρα μνήμης για την επέτειο του ΟΧΙ που σηματοδότησε την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου και την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

photo by Brigitte Tohm on unsplash

Πρώτος μήνας του Φθινοπώρου ο Σεπτέμβρης με διάρκεια 30 ημερών, οφείλει το όνομά του στη σειρά που είχε στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο, στο οποίο κατείχε την έβδομη θέση (Σεπτέμβριος σημαίνει έβδομος, septem - σέπτεμ = επτά). Αργότερα στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος και έτσι ο Σεπτέμβρης βρέθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει το όνομά του.

Με καιρό ήπιο και ζεστό ο Σεπτέμβρης αντιπροσωπεύει το “μικρό καλοκαιράκι” και ας ανοίγουν τα σχολεία. Ο Ήλιος μπαίνει στο ισημερινό σημείο της τροχιάς του στις 22 και η φύση προετοιμάζεται σιγά σιγά για το Φθινόπωρο.

Από τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού και του πολιτικού έτους, αφού η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος, που μέχρι σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να γιορτάζει ως “αρχή της ινδικτίου” σύμφωνα με την Μαρίνα Δετοράκη (καθ. Βυζαντινής Φιλολογίας και Ελληνικής Παλαιογραφίας στο Πανεπιστημιο Κρήτης) που αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η λέξη ινδικτιών σημαίνει κατ’ αρχήν τον προσδιορισμό του ετήσιου ποσού που έπρεπε να καταβάλλουν οι Ρωμαίοι πολίτες ως φόρο. Συνεκδοχικά, πήρε τη σημασία της οικονομικής χρονιάς, και όταν οι φόροι ρυθμίζονταν με βάση μια περίοδο περισσοτέρων ετών, ινδικτιών ονομάστηκε το σύνολο αυτών των ετών… Κατέληξε έτσι να σημαίνει ένα θεσμοθετημένο κύκλο 15 ετών, συνεχώς επαναλαμβανόμενο (όπως η εβδομάδα ή ο μήνας), που χρησιμοποιήθηκε για τη χρονολόγηση πράξεων και γεγονότων… που τελικά παγιώθηκε ως το δημοφιλέστερο σύστημα χρονολόγησης για τους Βυζαντινούς, και η 1η Σεπτεμβρίου ως η αρχή του έτους τους».

Αυτός είναι ο λόγος που σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας η 31 Αυγούστου ονομάζεται “κλειδοχρονιά”, επειδή “κλειδώνει” τελειώνει με άλλα λόγια ο προηγούμενος χρόνος και ξεκινά την 1η Σεπτέμβρη ο καινούργιος “αρχιχρονιά”.

Λόγω της μεγάλης γιορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 του μήνα, ο Σεπτέμβρης ονομάζεται και Σταυριάτης ή Σταυρίτης σύμφωνα με τον δρ Λαογραφίας κ. Γ. Αικατερινίδη: «Η μέρα της γιορτής αυτής σε πολλά μέρη αποτελεί χρονικό σταθμό στις τοπικές αγροτικές και ποιμενικές εργασίες και λαμβάνεται ως η αρχή ή το τέρμα για τις σχετικές συμβάσεις. Αλλά σταθμό αποτελούσε παλαιότερα και για τους ναυτικούς, οι οποίοι τότε σταματούσαν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα, όπως συμβούλευε η παροιμία: “Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε”. Στις εκκλησίες μοιράζεται τη μέρα αυτή βασιλικός, εκκλησιαστική συνήθεια που πηγάζει από την παράδοση ότι στο μέρος όπου βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό, που για το λόγο αυτό λέγεται και σταυρολούλουδο… Με το βασιλικό από την εκκλησία και με αγιασμό της ημέρας ετοιμάζεται το νέο προζύμι για όλη τη χρονιά».

Η πιο γνωστή ονομασία του Σεπτεμβρίου είναι “Τρυγομηνάς ή Τρυγητής” όπως χαρακτηριστικά γράφει η Αικατερίνη Πολυμέρου – Καμηλάκη διδάκτωρ Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Την καθολική και πυρετώδη συμμετοχή της κοινότητας αποδίδει η παροιμιακή φράση “θέρος, τρύγος, πόλεμος”. Η συμμετοχή όλων των κατοίκων του οικισμού αναδείκνυε τον τρύγο σε ευχάριστη εργασία, που συχνά έπαιρνε το χαρακτήρα πανηγυριού… Η μεταφορά των σταφυλιών στο ληνό (πατητήρι, αργαστήρι, καρούτα, πατερό, τραπεζονιά, σκαφόνι κ.ά.) γίνεται με ζώα, με κάρα ή με μηχανικά μέσα, σήμερα πια στα πατητήρια. Το πατητήρι διαφέρει από περιοχή σε περιοχή ως προς το σχήμα και τη χωρητικότητα. Αλλού είναι κτιστή παραλληλεπίπεδη δεξαμενή με κλίση του δαπέδου προς την πλευρά απ’ όπου εξέρχεται ο μούστος, αλλού είναι ένας μεγάλος ξύλινος ή πλεχτός φορητός κάδος, που τοποθετείται κατά το πάτημα πάνω σε κτιστή δεξαμενή (υπολήνιο, αποδοχάρι, δοχειό κ.ά.), μέσα στην οποία ρέει ο μούστος. Το πάτημα των σταφυλιών γίνεται από τους “πατητάδες”. Το γλεύκος (μούστος, απόσταμα, βράσμα, λαγάρι, πρόσυρο κ.ά.) μεταφέρεται και αποθηκεύεται συνήθως σε μεγάλα βαρέλια, που έχουν πλυθεί με ειδικά αρωματικά φυτά (σχίνο, μυρτιά, δάφνη κ.ά.) κι έχουν απολυμανθεί με θειάφι ή έχουν ρετσινωθεί. Μέσα εκεί ο μούστος “βράζει”, ζυμώνεται και γίνεται κρασί».

Ο τρύγος των αμπελιών και η δημιουργία του κρασιού είναι μια πανάρχαια διαδικασία με τους αρχαίους Έλληνες να ασχολούνται με αυτό από το 1700 π. Χ. έχοντάς το ως βασικό συστατικό της διατροφής τους, ενώ η μυθολογία συνδέει το κρασί με το θεό Διόνυσο. Ένας μύθος αναφέρει πως πρώτος υποδέχτηκε το Διόνυσο στην Αττική ο Ικάριος και από αυτόν έμαθε την τέχνη του κρασιού. Μάλιστα στον τόπο που έγινε η πρώτη εκείνη συνάντηση φυτεύτηκε το πρώτο αμπέλι και η περιοχή ονομάστηκε Διόνυσος.

Στους χριστιανικούς χρόνους και στην Ορθόδοξη Εκκλησία το αμπέλι και το κρασί αποτελούν θεμελιώδη σημεία της πίστης. Στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο αναφέρεται: “ Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή, καὶ ὁ πατήρ μου ὁ γεωργός ἐστι. “ και το κρασί είναι το βασικό συστατικό της Θείας Κοινωνίας που μετατρέπεται σε Αίμα Χριστού.