Photo by João Silas on Unsplash

Τον Οκτώβρη του 2017, βγήκε στον διαδικτυακό αέρα μια συλλογική προσπάθεια από 18 blogger, που με την προτροπή της Αλεξάνδρας από το a button on the moon, που είχε την ιδέα, 24 ιστορίες μαζί με συνταγές ενώθηκαν σ' αυτό το e-book, που στόχο είχε να πουληθεί με αντίτιμο ένα πακέτο με είδη, που χρειάζονται σε δομές στήριξης σε όλη την Ελλάδα.

Η προσπάθεια απέδωσε καρπούς κι αυτό μας κάνει να θέλουμε να συνεχίσουμε. Υπάρχουν πολλοί ακόμα που δεν γνωρίζουν το βιβλίο και για το λόγο αυτό, τον Οκτώβρη στις 14, στις 8:00 μ.μ. θα γίνει η παρουσίασή του, μαζί με βιντεάκια των συγγραφέων, στην Κόρινθο. Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.

Καλό είναι λοιπόν, η κάθε blogger που συμμετέχει να φτιάξει ένα βιντεάκι διάρκειας το πολύ 2 λεπτών, στο οποίο να λέει δυο λόγια για την προσπάθειά μας και για τους λόγους που συμμετέχει σ' αυτή και να το στείλει στο womaninblog@gmail.com, μέχρι το τέλος του μήνα.

Ελάτε να βοηθήσουμε να διαδοθεί τόσο η Αλληλεγγύη όσο και η προσπάθειά μας, σε όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο και με αυτό τον τρόπο να κάνουμε πράξη κάθε καλή πρόθεση που συνοδεύει αυτό το e-book.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η παραλία είναι ο αγαπημένος προορισμός όλων. Και πώς να μην είναι άλλωστε, αφού εκτός από τη δροσιά, την ηρεμία και την ξενοιασιά που μας προσφέρει, μια βόλτα στην αμμουδιά μπορεί να μας κάνει να ανακαλύψουμε μικρούς θησαυρούς που μετατρέπονται ακόμα και σε κοσμήματα.

photo by Brigitte Tohm on unsplash

Πρώτος μήνας του Φθινοπώρου ο Σεπτέμβρης με διάρκεια 30 ημερών, οφείλει το όνομά του στη σειρά που είχε στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο, στο οποίο κατείχε την έβδομη θέση (Σεπτέμβριος σημαίνει έβδομος, septem - σέπτεμ = επτά). Αργότερα στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος και έτσι ο Σεπτέμβρης βρέθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει το όνομά του.

Με καιρό ήπιο και ζεστό ο Σεπτέμβρης αντιπροσωπεύει το “μικρό καλοκαιράκι” και ας ανοίγουν τα σχολεία. Ο Ήλιος μπαίνει στο ισημερινό σημείο της τροχιάς του στις 22 και η φύση προετοιμάζεται σιγά σιγά για το Φθινόπωρο.

Από τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού και του πολιτικού έτους, αφού η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος, που μέχρι σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να γιορτάζει ως “αρχή της ινδικτίου” σύμφωνα με την Μαρίνα Δετοράκη (καθ. Βυζαντινής Φιλολογίας και Ελληνικής Παλαιογραφίας στο Πανεπιστημιο Κρήτης) που αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η λέξη ινδικτιών σημαίνει κατ’ αρχήν τον προσδιορισμό του ετήσιου ποσού που έπρεπε να καταβάλλουν οι Ρωμαίοι πολίτες ως φόρο. Συνεκδοχικά, πήρε τη σημασία της οικονομικής χρονιάς, και όταν οι φόροι ρυθμίζονταν με βάση μια περίοδο περισσοτέρων ετών, ινδικτιών ονομάστηκε το σύνολο αυτών των ετών… Κατέληξε έτσι να σημαίνει ένα θεσμοθετημένο κύκλο 15 ετών, συνεχώς επαναλαμβανόμενο (όπως η εβδομάδα ή ο μήνας), που χρησιμοποιήθηκε για τη χρονολόγηση πράξεων και γεγονότων… που τελικά παγιώθηκε ως το δημοφιλέστερο σύστημα χρονολόγησης για τους Βυζαντινούς, και η 1η Σεπτεμβρίου ως η αρχή του έτους τους».

Αυτός είναι ο λόγος που σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας η 31 Αυγούστου ονομάζεται “κλειδοχρονιά”, επειδή “κλειδώνει” τελειώνει με άλλα λόγια ο προηγούμενος χρόνος και ξεκινά την 1η Σεπτέμβρη ο καινούργιος “αρχιχρονιά”.

Λόγω της μεγάλης γιορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 του μήνα, ο Σεπτέμβρης ονομάζεται και Σταυριάτης ή Σταυρίτης σύμφωνα με τον δρ Λαογραφίας κ. Γ. Αικατερινίδη: «Η μέρα της γιορτής αυτής σε πολλά μέρη αποτελεί χρονικό σταθμό στις τοπικές αγροτικές και ποιμενικές εργασίες και λαμβάνεται ως η αρχή ή το τέρμα για τις σχετικές συμβάσεις. Αλλά σταθμό αποτελούσε παλαιότερα και για τους ναυτικούς, οι οποίοι τότε σταματούσαν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα, όπως συμβούλευε η παροιμία: “Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε”. Στις εκκλησίες μοιράζεται τη μέρα αυτή βασιλικός, εκκλησιαστική συνήθεια που πηγάζει από την παράδοση ότι στο μέρος όπου βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό, που για το λόγο αυτό λέγεται και σταυρολούλουδο… Με το βασιλικό από την εκκλησία και με αγιασμό της ημέρας ετοιμάζεται το νέο προζύμι για όλη τη χρονιά».

Η πιο γνωστή ονομασία του Σεπτεμβρίου είναι “Τρυγομηνάς ή Τρυγητής” όπως χαρακτηριστικά γράφει η Αικατερίνη Πολυμέρου – Καμηλάκη διδάκτωρ Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Την καθολική και πυρετώδη συμμετοχή της κοινότητας αποδίδει η παροιμιακή φράση “θέρος, τρύγος, πόλεμος”. Η συμμετοχή όλων των κατοίκων του οικισμού αναδείκνυε τον τρύγο σε ευχάριστη εργασία, που συχνά έπαιρνε το χαρακτήρα πανηγυριού… Η μεταφορά των σταφυλιών στο ληνό (πατητήρι, αργαστήρι, καρούτα, πατερό, τραπεζονιά, σκαφόνι κ.ά.) γίνεται με ζώα, με κάρα ή με μηχανικά μέσα, σήμερα πια στα πατητήρια. Το πατητήρι διαφέρει από περιοχή σε περιοχή ως προς το σχήμα και τη χωρητικότητα. Αλλού είναι κτιστή παραλληλεπίπεδη δεξαμενή με κλίση του δαπέδου προς την πλευρά απ’ όπου εξέρχεται ο μούστος, αλλού είναι ένας μεγάλος ξύλινος ή πλεχτός φορητός κάδος, που τοποθετείται κατά το πάτημα πάνω σε κτιστή δεξαμενή (υπολήνιο, αποδοχάρι, δοχειό κ.ά.), μέσα στην οποία ρέει ο μούστος. Το πάτημα των σταφυλιών γίνεται από τους “πατητάδες”. Το γλεύκος (μούστος, απόσταμα, βράσμα, λαγάρι, πρόσυρο κ.ά.) μεταφέρεται και αποθηκεύεται συνήθως σε μεγάλα βαρέλια, που έχουν πλυθεί με ειδικά αρωματικά φυτά (σχίνο, μυρτιά, δάφνη κ.ά.) κι έχουν απολυμανθεί με θειάφι ή έχουν ρετσινωθεί. Μέσα εκεί ο μούστος “βράζει”, ζυμώνεται και γίνεται κρασί».

Ο τρύγος των αμπελιών και η δημιουργία του κρασιού είναι μια πανάρχαια διαδικασία με τους αρχαίους Έλληνες να ασχολούνται με αυτό από το 1700 π. Χ. έχοντάς το ως βασικό συστατικό της διατροφής τους, ενώ η μυθολογία συνδέει το κρασί με το θεό Διόνυσο. Ένας μύθος αναφέρει πως πρώτος υποδέχτηκε το Διόνυσο στην Αττική ο Ικάριος και από αυτόν έμαθε την τέχνη του κρασιού. Μάλιστα στον τόπο που έγινε η πρώτη εκείνη συνάντηση φυτεύτηκε το πρώτο αμπέλι και η περιοχή ονομάστηκε Διόνυσος.

Στους χριστιανικούς χρόνους και στην Ορθόδοξη Εκκλησία το αμπέλι και το κρασί αποτελούν θεμελιώδη σημεία της πίστης. Στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο αναφέρεται: “ Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή, καὶ ὁ πατήρ μου ὁ γεωργός ἐστι. “ και το κρασί είναι το βασικό συστατικό της Θείας Κοινωνίας που μετατρέπεται σε Αίμα Χριστού.

Photo by Nick Karvounis on Unsplash

Ο Αύγουστος ήταν ο δεύτερος μήνας του έτους στο αττικό ημερολόγιο και το όνομά του ήταν Μεταγειτνιών και είχε 29 ημέρες, ενώ στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο έκτος μήνας και για το λόγο αυτό το όνομά του ήταν Sextilis και είχε 31 ημέρες. Το 8 π.Χ. ο Αύγουστος Καίσαρας έδωσε το όνομά του στο μήνα. Λέγεται μάλιστα πως ο Αύγουστος έβαλε το μήνα στη θέση αυτή για να τιμήσει το θάνατο της Κλεοπάτρας η οποία έβαλε τέλος στη ζωή της στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ.

Στο Βυζαντινό ημερολόγιο ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου με την 31 Αυγούστου να γιορτάζεται ως παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Σε κάποιες περιοχές θεωρούσαν πως ο Αύγουστος συμπίπτει με την “εώα επιτολή” του Σείριου, δηλ. Την ανατολή του λαμπρότερου άστρου της νύχτας λίγο πριν την ανατολή του Ήλιου, όπως αναφέρουν οι Mάνος Δανέζης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Στράτος Θεοδοσίου, αναπληρωτής καθηγητής: «Ο Σείριος είναι το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού του Μεγάλου Κυνός και η εώα επιτολή του σ’ αυτή τη χρονική περίοδο είχε συνδεθεί στην αρχαιότητα με τα κυνικά καύματα (τα dies caniculariae των Λατίνων), δηλαδή με τις θερμότερες ημέρες του έτους, τα οποία καύματα οι αρχαίοι απέδιδαν στην επί πλέον αύξηση της θερμοκρασίας από την υποτιθέμενη προσθήκη της ακτινοβολίας του Σείριου στην ακτινοβολία του Ήλιου».

Πολλές είναι οι γιορτές του Αυγούστου με γνωστότερη την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 (δεκαπενταύγουστος), αλλά και τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 6 του μήνα, καθώς και τα εννιάμερα της Παναγίας στις 23.

Σύμφωνα με την λαογράφο Ελένη Ψυχογιού: «Τα πανηγύρια της Παναγίας τελούνται παραδοσιακά στο απόγειο του καλοκαιριού, όταν έχει ολοκληρωθεί ο παραγωγικός κύκλος, αφήνοντας στους ανθρώπους χρόνο σχόλης και προσόδους για να καταναλώσουν σε μια ‘τελετουργική σπατάλη’… Πέρα από εκδηλώσεις πίστης, τα πανηγύρια αποτελούν συλλογικά πολυσύνθετα και ύψιστης σημασίας επικοινωνιακά γεγονότα, που λειτουργούν ως θεμέλια πολιτισμού για τις ανθρώπινες κοινότητες ακόμα και στις μέρες μας, με όποια μορφή επιτελούνται κατά τόπους».

Ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης αναφέρει για τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος: «...έθιμο από τα πιο διαδεδομένα, με μορφή θρησκευτικού νομίμου, είναι η προσκομιδή στις εκκλησίες και ευλόγηση με ειδική ευχή των πρώτων σταφυλιών της χρονιάς… Σ’ αυτό το έθιμο επιζεί η αρχαία συνήθεια των απαρχών, της προσφοράς δηλαδή των πρώτων καρπών στους θεούς, όπως εκφραζόταν στην ιστορική αρχαιότητα ως συγκροτημένη λατρευτική εκδήλωση με τις εορτές των Θαργηλίων, των Θαλυσίων και των Πυανοψίων».

Αξίζει να θυμόμαστε πως στις 27 του μήνα γιορτάζεται η ανακάλυψη μιας εκκλησίας στη Ρόδο η οποία χρονολογείται στα μέσα του 14ου αιώνα. Σε μία από τις εικόνες της εκκλησίας απεικονίζεται ο Άγιος Φανούριος ο οποίος μέχρι τότε ήταν άγνωστος. Ο τότε μητροπολίτης του νησιού Νείλος αποφάσισε να αφιερώσει την εκκλησία (η οποία ανακαινίστηκε) στον άγιο και του οποίου η μνήμη εορτάζεται από τότε την ημέρα της ανακάλυψης της εκκλησίας και της εικόνας του και στις 29 του μήνα εορτάζουμε την Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Ιωάννη του Προδρόμου.

Πλούσιος σε καρπούς ο Αύγουστος όπως και οι λαϊκές του ονομασίες Συκολόγος, Τραπεζοφόρος και Διπλοχέστης είναι μόνο μερικές από αυτές.

Ο Αύγουστος είναι συνυφασμένος με τις διακοπές, τα μπάνια στη θάλασσα, την ξεκούραση και την ξενοιασιά. Είναι ο μήνας που αδειάζουν τα αστικά κέντρα και σφύζουν από ζωή τα νησιά και όλοι οι παραθαλάσσιοι προορισμοί της χώρας, αφού η πλειοψηφία των εργαζόμενων παίρνει την άδειά του αυτό το μήνα.

Photo by Julian Paul on Unsplash

Ο Ιούλιος πήρε το όνομά του από τον Αύγουστο Καίσαρα ο οποίος ήθελε να τιμήσει τον Ιούλιο Καίσαρα και του έδωσε το όνομά του. Μέχρι τότε ονομαζόταν στα λατινικά Quintilis και ήταν ο πέμπτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας, ονομαζόταν Εκατομβαιών και είχε διάρκεια τριάντα ημερών που αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου ως 23 Ιουλίου.

Για τους αρχαίους που έδιναν μεγάλη σημασία στην γεωργία και στις δουλειές, που είχαν σχέση με αυτή, ο Ιούλιος είναι ο μήνας που γίνεται το αλώνισμα και για το λόγο αυτό, ονομάζεται και Αλωνάρης ή και Αλωνιστής. Το αλώνισμα των δημητριακών γινόταν σε χώρο που φυσούσαν οι περισσότεροι άνεμοι, το αλώνι είχε σχήμα κυκλικό και στη μέση βρισκόταν το ξύλινο δοκάρι (στρέτζερο ή στρογερό) γύρω από το οποίο έτρεχαν τα ζώα (άλογα, βόδια, μουλάρια ή γαϊδούρια) τα οποία ήταν ζεμένα το ένα δίπλα στο άλλο και γυρνούσαν γύρω από ένα κεντρικό στύλο πατώντας τα στάχυα. Στη συνέχεια με τη βοήθεια ενός εργαλείου που λεγόταν δικράνι (κάτι σαν φτιάρι) γινόταν το λίχνισμα, ο διαχωρισμός δηλαδή του καρπού από το άχυρο, πάντα με τη βοήθεια του ανέμου.

Αξίζει να αναφέρουμε πως σύμφωνα με το έθιμο ή τη δεισιδαιμονία, δεν επιτρεπόταν να πάει γυναίκα με ρόκα γνέθοντας στο αλώνι γιατί θα έδιωχνε τον άνεμο και έτσι δεν θα μπορούσαν να λιχνίσουν. Κάποια από τα έθιμα του αλωνισμού προέρχονται από τα αρχαιοελληνικά Θαλύσια που γίνονταν προς τιμήν της θεάς Δήμητρας. Σύμφωνα με τη λαογραφία άμεση σύνδεση με το λίχνισμα έχει ο προφήτης Ηλίας που διαφεντεύει τους ανέμους, δίνοντας ένα ακόμα προσωνύμιο στο μήνα αυτό του Αηλίατη ή Αηλιά.

Και μια που αναφέρουμε τον προφήτη Ηλία, του οποίου η μνήμη γιορτάζεται στις 20 του μήνα, αξίζει να θυμόμαστε πως ο Άγιος συνδέεται και με τις βροχές στις κορυφές των βουνών. Γι' αυτό και σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας θα βρούμε και από ένα ξωκλήσι αφιερωμένο σε κείνον. Βέβαια από την αρχαιότητα οι κορυφές των βουνών υπήρξαν κέντρα λατρείας και ταυτίζονταν με το Δία που ήλεγχε τα μετεωρολογικά φαινόμενα και παρουσιάζεται στα αγάλματα και στα αγγεία με τις περίφημες αστραπές στο χέρι του. Αυτές οι ιδιότητες προσδόθηκαν αργότερα στον προφήτη Ηλία από τους Έλληνες και τους Σλάβους.

Ο κ. Γ. Αικατερινίδης, δρ Λαογραφίας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι βροχές και τ’ αστροπελέκια από τον προφήτη Ηλία γίνονται. Ξαπλώνει στα σύννεφα και κοιμάται, όταν είναι να καλοσυνέψει ο καιρός. Μα όταν είναι για νερό, τρέχει με τ’ αμάξι του στον ουρανό και γι’ αυτό βροντάει… Όταν βροντάει, είναι που με το πύρινο αμάξι του κυνηγάει τη Λάμια να τη σκοτώσει, για να μην καταστρέψει τα σπαρτά των ανθρώπων. Οι αστραπές που πέφτουνε τότες είναι οι πύρινες σαγίτες που ρίχνει στη Λάμια ο άγιος».

Πολλές είναι ο γιορτές που έχει ο Ιούλιος και αρκετές είναι αφιερωμένες σε Αγίους που σχετίζονται με την ίαση όπως οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός (που ήταν γιατροί) στην πρώτη του μήνα, η γιορτή της θεραπεύτριας Αγίας Κυριακής στις 7, η μνήμη της Αγίας Μαρίνας για την ίαση των άρρωστων παιδιών, η Αγία Παρασκευή που σύμφωνα με την παράδοση θεραπεύει τις παθήσεις των ματιών στις 26 του μήνα και ο Άγιος Παντελεήμονας στις 27 ο οποίος ασκούσε φιλανθρωπική ιατρική και ως εκ τούτου θεωρείται ιαματικός Άγιος.

Η ανθρωπολόγος κ. Λ. Παπαγαλάνη εξηγεί: «Η θρησκευτική λαϊκή παράδοση κρατά ζωντανή τη θαυματουργική χαριτοδότηση των αγίων, όπως και των αρχαίων θεοτήτων. Με ευχές, τελετικά δρώμενα και προσφορές, οι πιστοί προσπαθούν, σ’ ένα συνδυασμό ευλάβειας, πίστης, φόβου και προσωπικής ωφέλειας, να διασφαλίσουν την συνεπικουρία των θείων δυνάμεων».

Στις μέρες μας, ο Ιούλιος είναι μαζί με τον ακόλουθό του Αύγουστο, ο μήνας που ξεκινούν οι διακοπές, τα σαββατοκύριακα στη θάλασσα, η φυγή από τις αστικές μεγαλουπόλεις και η ξεκούραση για τους περισσότερους από μας, τους πιο τυχερούς ίσως...

Νομίζω πως η φωτογραφία προδίδει κάπως τα υλικά, αλλά δεν προδίδει τη "βάση" πάνω στην οποία ο σπάγκος δημιούργησε το βάζο που βλέπετε! Γι' αυτό, καλύτερα να σας εξηγήσω...

Θεωρώντας το σπάγκο ένα πολύ καλοκαιρινό υλικό, που υπάρχει στα περισσότερα σπίτια, σκέφτηκα πως θα ήταν πολύ χαριτωμένο ένα βάζο από σπάγκο μικρό και κομψό, θέλοντας να πειραματιστώ με τις αντιθέσεις που δίνει μια τέτοια κατασκευή. Από τη μια το κομψό σχήμα και από την άλλη το απλό, ταπεινό υλικό!


Τη βάση για να γίνει το βάζο την έδωσε ένα άδειο δοχείο υγρού κρεμοσάπουνου. Το στόμιο όμως δεν ήταν αυτό που ήθελα. Ευτυχώς επειδή είναι φτιαγμένο από πλαστικό ένα μαχαίρι έδωσε τη λύση, αφού έκοψα το στόμια στο σημείο που ήθελα.


Στη συνέχεια, έβαλα ταινία διπλής όψης σε όλη την επιφάνεια του δοχείου και πάνω της κόλλησα με προσοχή το σπάγκο. Το ίδιο έκανα και για το στόμιο και ...έτοιμο!! Για μεγαλύτερη σταθερότητα πέρασα κι ένα στρώμα κρυσταλλικής κόλλας. Έτσι για σιγουριά!
Δείτε το και στο χώρο του!...


Για συντροφιά (μου αρέσουν τα σετάκια βλέπετε) έβαλα με τον ίδιο τρόπο λίγο σπάγκο και στο γλαστράκι που φιλοξενεί τα ξύλινα μπαλάκια...